นายณรงค์ ภูอืด อายุ 45 ปี ชาวบ้านโคกคำ หมู่ 18 ต.บัวบาน อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ กล่าวว่า ฤดูกาลเก็บเกี่ยวข้าวนาปีของปีนี้ เป็นช่วงวิกฤติของชาวนาจริงๆ เนื่องจากค่าจ้างแรงงานยังสูงถึงคนละ 300-350 บาทต่อวัน หรือจ้างรถเกี่ยวข้าวไร่ละ 800 บาท ทำให้ชาวนาที่ขาดแคลนแรงงาน และไม่มีเงินจ้างแรงงานได้รับความเดือดร้อน ขณะที่ในกลุ่มของชาวนาที่จ้างแรงงานเก็บเกี่ยวก็ต้องประสบปัญหาขาดทุน เพราะผลผลิตตกต่ำ ได้ปริมาณข้าวต่อไร่เพียง 250-300 กก.
นอกจากนี้ ตลาดรับซื้อข้าวเปลือกยังให้ราคาต่ำที่ตันละ 5,000-6,000 บาทเท่านั้น ตัดสินใจยังเก็บข้าวไว้ก่อนขณะที่เงินใช้จ่ายในปัจจุบันก็จะใช้จากการออกเก็บผักตามท้องทุ่งไปจำหน่าย มีรายได้ 300-500 บาทต่อวัน
นายณรงค์บอกอีกว่า เมื่อเกิดปัญหาดังกล่าวจึงพบเห็นเพื่อนชาวนาในหมู่บ้านจำนวนมากที่ขายข้าวขาดทุน รายได้ไม่พอใช้หนี้เงินกู้ธนาคาร และค่าปุ๋ย จึงหาออกหาเก็บผัก หาหอยหาปูตามท้องทุ่งและแหล่งน้ำที่แห้งแล้ง โดยเฉพาะที่หนองเลิง แหล่งน้ำสาธารณะบ้านเชียงสา หมู่ 9 ต.บัวบาน ที่พบว่ามีผักพื้นบ้านอย่างผักแก่นขม หรือสะเดาดิน ผักบุ้งนา และอาหารป่าพื้นบ้านมาขายให้กับแม่ค้าในตลาดสดซึ่งกำลังเป็นที่ต้องการอย่างมาก
โดยเฉพาะผักแก่นขมเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มักเกิดตามทุ่งนา บริเวณโล่งที่พื้นดินยังมีความชื้น ไม่มีวัชพืชปกคลุม ลักษณะใบทรงเรียวสีเขียว เครือสีเขียว หรือสีน้ำตาลแดง โดยจะถอนทั้งเหง้า แล้วนำไปล้างน้ำ ชำระดินและสิ่งสกปรกออก ก่อนนำไปลวกกับน้ำร้อน ให้รสชาติจืดออกเปรี้ยว กินกับแจ่วบอง กะปิ ป่นกุ้ง ป่นปลา อาหารประเภทก้อย ลาบ หรือแกงใส่ปลา บางคนเก็บได้มาก ก็นำไปแบ่งขาย ขีดละ 20-30 บาท หรือราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 200 บาท
นอกจากนี้ก็ยังมีหอยขม ปลานา กบนา และเขียด อาหารพื้นบ้านที่เป็นที่นิยม จึงเป็นการพลิกวิกฤตจากขายข้าวขาดทุน หาเก็บผักแก่นขมกินในครัวเรือน และสร้างรายได้ในช่วงนี้เป็นอย่างดี
