นายชัชวาลย์ ฉายะบุตร ผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง พร้อมด้วย นายชาติวุฒิ วังวล ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) นายปิ่นสักก์ สุรัสวดี อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ และผู้เกี่ยวข้อง เดินทางลงพื้นที่ ณ ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลทุ่งฝาย อำเภอเมืองลำปาง เยี่ยมชุมชนต้นแบบและร่วมพิธีลงนามในบันทึกข้อตกลงความเข้าใจ “เครือข่ายลดการเผาในที่โล่ง” ซึ่งกรมควบคุมมลพิษ โดยสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 2 ดำเนินโครงการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการเชื้อเพลิงแบบครบวงจร เพื่อลดฝุ่นละอองจากการเผาในที่โล่ง ด้วยการพัฒนาเครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์ ภายใต้การสนับสนุนจาก สสส. โดยมีหัวหน้าส่วนราชการ และผู้บริหารท้องถิ่น ร่วมเป็นสักขีพยานในการลงนามฯ

นายชาติวุฒิ วังวล กล่าวว่า สสส. ร่วมกับ กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.) กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) สภาลมหายใจภาคเหนือ (สภน.) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (มจ.) บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) (SCG) ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) และจังหวัดลำปาง ลดการเผาในที่โล่งด้วยการบริหารจัดการเชื้อเพลิง รวมทั้งสนับสนุนชุมชนต้นแบบลดการเผาอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อลดปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพ เศรษฐกิจ และความเป็นอยู่ของประชาชน โดยจัดตั้ง “เครือข่ายลดการเผาในที่โล่ง” ในพื้นที่ 9 จังหวัดภาคเหนือ ได้แก่ ลำปาง แพร่ น่าน เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน พิษณุโลก ตาก และอุตรดิตถ์

นายชาติวุฒิ วังวล กล่าวเพิ่มเติมว่า พื้นที่ภาคเหนือของไทยประสบปัญหาวิกฤตมลพิษทางอากาศด้านฝุ่นละอองสูงเกินมาตรฐานช่วงหน้าแล้งต่อเนื่องกว่า 10 ปี เนื่องจากสภาพทางอุตุนิยมวิทยา ลักษณะภูมิประเทศที่เป็นแอ่งกระทะรายล้อมด้วยภูเขา และกิจกรรมในพื้นที่ เช่น การเผาในที่โล่ง การเผาภาคการเกษตร ส่งผลกระทบต่อชีวิตประชาชนในพื้นที่ทุกด้าน ทั้งเศรษฐกิจ การศึกษา การท่องเที่ยว ที่สำคัญคือสุขภาพ จากรายงานโดยสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) (GISTDA) พบว่า ปี 2565 พื้นที่ 9 จังหวัดภาคเหนือตอนบน มีจำนวนจุดความร้อนสะสมในพื้นรวม 17,258 จุด และมีพื้นที่เผาไหม้สะสมรวม 2,376,648 ไร่ ดังนั้นการส่งเสริมการบริหารจัดการเชื้อเพลิงแบบครบวงจรอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการที่ชุมชนที่ได้รับผลกระทบโดยตรงได้มีส่วนร่วมในการวางแผน ออกแบบ เพื่อลดผลกระทบที่มีต่อสุขภาวะ สังคม สิ่งแวดล้อม และเศรษฐศาสตร์ จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง”

ด้าน อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ กล่าวว่า การจัดทำบันทึกข้อตกลงความเข้าใจ “เครือข่ายลดการเผาในที่โล่ง” เป็นโอกาสดีที่ทุกฝ่ายจะร่วมมือกันสนับสนุน ดูแล ป้องกันปัญหาการเผาในที่โล่ง และแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน PM2.5 ด้วยองค์ความรู้ นวัตกรรมอย่างมีประสิทธิภาพ ควบคู่การรณรงค์สร้างความเข้าใจให้ประชาชนตระหนักถึงคุณค่าของเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร สามารถนำไปแปรรูป สร้างมูลค่าให้กับชุมชนได้ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเผาในที่โล่ง ร่วมเป็นเครือข่ายป้องกัน ดูแลรักษา แก้ไขปัญหาฝุ่นควัน PM2.5 รวมถึงร่วมกันปลูกต้นไม้ คืนความอุดมสมบูรณ์ให้กับพื้นที่ และดูดซับ เก็บกักคาร์บอนไดออกไซด์ได้อีกด้วย

ขณะที่ ผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง กล่าวว่า จังหวัดลำปาง ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐและทุกภาคส่วนในจังหวัด ดำเนินการแก้ไขปัญหาไฟป่าและฝุ่นควัน ซึ่งในช่วงที่ผ่านมามีการสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ประชาชน ด้านข้อมูลฝุ่น PM2.5 ถึงปัญหา สาเหตุ และผลกระทบอย่างเข้มข้น พร้อมสนับสนุนให้เกิดการแก้ไขปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง เน้นส่งเสริมให้ชุมชนเป็นแกนกลางขับเคลื่อน มีชุมชนต้นแบบลดการเผาในที่โล่ง โดยหวังว่าผลของความร่วมมือนี้ จะเพิ่มความตระหนักให้แก่ประชาชนในจังหวัดลำปาง และในจังหวัดอื่นๆ ของภาคเหนือ เพื่อร่วมกันลดผลกระทบต่อสุขภาพอนามัย สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจและการท่องเที่ยวในพื้นที่ต่อไป