ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร เดินหน้าส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี สู่เกษตรกรเพื่อที่จะสร้างความมั่นคงให้กับอาชีพชาวนา
      ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร นอกจากเป็นศูนย์ที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี และส่งเสริมการใช้เมล็ดพันธุ์คุณภาพแก่เกษตรกรแล้ว ศูนย์ยังมีภารกิจอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติตามนโยบายของกรมการข้าว  โครงการเสริมสร้างศักยภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ข้าวชุมชน เป็นหนึ่งโครงการที่มีจุดมุ่งหมาย เพื่อผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีให้เพียงพอต่อความต้องการของชุมชนและของประเทศอีกทั้งเพื่อสร้างความเข้มแข็งศูนย์ข้าวชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี
     นายสันติ ไชยา ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร พร้อมนายสาด ทุกทิวา หัวหน้ากลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี และน.ส.กัญจนา ตรีหนู หัวหน้ากลุ่มพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์ ได้ร่วมแถลงข่าวต่อสื่อมวลชน ถึงบทบาทหน้าที่ของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวโดยเฉพาะการพัฒนาข้าวทั้งระบบของจังหวัดกำแพงเพชรและมีพื้นที่รับผิดชอบรวมไปถึงจังหวัดตาก หลังจากนั้นได้พาเข้าเยี่ยมชมการดำเนินงานของศูนย์ข้าวชุมชนบ้านบัวทอง อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร

นายสันติ ไชยา ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร กล่าวว่า ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ได้รับมอบหมาย จากนายณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดีกรมการข้าว ให้ดำเนินงานตามภารกิจคือ โครงการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพ เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพดี ความงอกสูง สิ่งเจือปนและข้าวอื่นปนไม่เกินมาตรฐาน ไม่มีข้าวแดง ตรงตามสายพันธุ์ และได้ผลผลิตที่ดี นอกจากนั้นยังดำเนินงานตามโครงการต่างๆที่ได้รับมอบมาย เช่นโครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ โครงการหลวงและโครงการพระราชดำริ โครงการยกระดับมาตรฐานสินค้าเกษตร และโครงการเสริมสร้างศักยภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ข้าวชุมชน เป็นหนึ่งโครงการที่มีจุดมุ่งหมาย เพื่อผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีให้เพียงพอต่อความต้องการของชุมชนและของประเทศอีกทั้งเพื่อสร้างความเข้มแข็งศูนย์ข้าวชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรมีพื้นที่รับผิดชอบ 2 จังหวัดคือจังหวัดกำแพงเพชร และจังหวัดตาก แนวทางการดำเนินงานโครงการเสริมสร้างศักยภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ข้าวชุมชน เพื่อให้เกษตรกรเกิดการรวมกลุ่มกันผลิตข้าวคุณภาพดีให้มีปริมาณผลผลิตมากพอที่จะสามารถต่อรองในตลาดได้ ทั้งยังจะเป็นการสร้างความเข้มแข็งให้กับกลุ่มเกษตรกร ในการร่วมกันผลิตข้าวคุณภาพในโอกาสต่อไป และท้ายที่สุดยังจะเป็นการยกระดับสินค้าเกษตรด้านข้าวให้มีมาตรฐานที่สูงขึ้น

      ด้านนายธีระพงษ์ สารนอก ประธานศูนย์ข้าวชุมชนบ้านบัวทอง กล่าวว่า ศูนย์ข้าวชุมชนบ้านบัวทอง เป็นการรวมกลุ่ม อยู่ภายใต้โครงการเสริมสร้างศักยภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ข้าวชุมชน มีสมาชิกกลุ่มกว่า 20 ราย พื้นที่ทำนากว่าพันไร่  สิ่งที่เราได้อันดับแรกคือความสามัคคีในกลุ่มของเกษตรกรและ ”การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี” ที่เราได้ร่วมกันพัฒนา ภายใต้ตราดอกบัวสีทอง มีพันธุ์ข้าว กข 85 และ กข 79 ลักษณะทั่วไป คือ เป็นข้าวเจ้า ไม่ไวต่อช่วงแสง ปลูกได้ทั้งนาปี และนาปรัง กอตั้ง ลำต้นแข็ง ใบสีเขียวเข้ม ใบธงตั้ง อายุเก็บเกี่ยว 115-120 วัน ผลผลิต 862 กิโลกรัมต่อไร่ เมล็ดเรียวยาวข้าวเปลือกสีฟาง เมล็ดข้าวกล้องยาว 8.0 มิลลิเมตร ปริมาณอมิโลส 27-28 เปอร์เซ็นต์ ข้าวสุก ค่อนข้างร่วนและแข็ง คุณภาพมีลักษณะเด่น คือ ให้ผลผลิตสูง ศักยภาพให้ผลผลิตสูงถึง 1,173 กิโลกรัมต่อไร่

     นอกจากนั้น ยังต้านทานต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและโรคไหม้ ทนต่อสภาพอากาศเย็น ท้องไข่น้อย คุณภาพการสีดีมาก สามารถผลิตข้าวสาร 100 เปอร์เซ็นต์  ข้าวพันธุ์ กข 79 ลักษณะประจำพันธุ์เป็นข้าวเจ้า ที่ไม่ไวต่อช่วงแสง สามารถลงปลูกได้ทั้งฤดูนาปีและนาปรัง อายุการเก็บเกี่ยว 113-118 วัน ทรงกอตั้ง ลำต้นค่อนข้างแข็ง การแตกกอดี ใบธงตั้ง คอรวงโผล่เล็กน้อย ค่าอมิโลส (16.82%) ลักษณะเด่น คุณภาพข้าวสุก นิ่ม ลักษณะรวงใหญ่ น้ำหนักดีเป็นข้าวที่ไม่ชอบปุ๋ยมาก แต่การแตกกอดีมาก ลำต้นแข็ง ต้านทานเพลี้ย ให้ผลผลิตดีเฉลี่ย 80-120 ถังต่อไร่ คุณภาพเมล็ดทางกายภาพดี ข้าวเจ้าเมล็ดยาวเรียว ท้องไข่น้อย คุณภาพการสีดี สามารถสีเป็นข้าวสารได้ 100 เปอร์เซ็นต์
ปัจจุบันการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ข้าวชุมชนบ้านบัวทอง ไม่เพียงพอต่อความต้องการของกลุ่มสมาชิกและผู้สนใจ ที่จะนำไปขยายพันธุ์ต่อ ทั้งนี้กลุ่มเราคงจะได้มีการวางแผนร่วมกับ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ในการ”พัฒนาศักยภาพการผลิตข้าว”ให้มีคุณภาพต่อไป

      นอกจากนี้ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ส่งเสริมการพัฒนาระบบตลาดภายในสำหรับสินค้าเกษตร ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่
      ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร นอกจากเป็นศูนย์ที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี เพื่อให้เกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพในพื้นที่แล้ว ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรยังมีภารกิจอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายจากกรมการข้าว เช่น โครงการพัฒนาระบบตลาดภายในสำหรับสินค้าเกษตร ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ โดยมีจุดมุ่งหมาย เพื่อส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวให้มีมูลค่าเพิ่มมากยิ่งขึ้นและสามารถแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ รวมถึงการส่งเสริมข้าวตลาดเฉพาะ ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง หรือข้าวทางการแพทย์ ที่สำคัญยังสร้างรายได้และความมั่นคงให้กับเกษตรกรอาชีพชาวนา  โดยนายสาด ทุกทิวา หัวหน้ากลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี และน.ส.กัญจนา ตรีหนู หัวหน้ากลุ่มพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์ ได้พาเยี่ยมชมการดำเนินงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวเหนียวดำลืมผัว อำเภอพบพระ จังหวัดตาก  และวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด อำเภอไทรงาม จังหวัดกำแพงเพชร

     นายสุเนตร แสงท้าว ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวเหนียวดำลืมผัว ซึ่งอยู่ในกิจกรรมส่งเสริมการพัฒนาระบบตลาดภายในสำหรับสินค้าเกษตร อยู่ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ โดยผลิตข้าวเหนียวดำลืมผัว แปรรูปเป็นข้าวกล้อง จำหน่ายให้กับ เซ็นทรัล ท็อป กล่าวว่า ข้าวเหนียวดำลืมผัวเป็นพันธุ์ข้าวเหนียวดำของจังหวัดตาก ที่ได้จากการคัดเลือกพันธุ์โดยศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก และส่งเสริมปลูกมากที่อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ เปลือกด้านนอกเป็นสีฟางอมมีสีน้ำตาลอ่อน มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีม่วงดำ เมื่อหุงจะมีกลิ่นหอม มีรสชาติอร่อย ออกดอกประมาณกลางเดือนกันยายน และเริ่มเก็บเกี่ยวในช่วงเดือนตุลาคม ลำต้นสูงประมาณ 80-115 เซนติเมตร ให้ผลผลิตเฉลี่ย 190-350 กิโลกรัม/ไร่ ข้าวเหนียวดำ (Black sticky rice) ปลูกในพื้นที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 400 – 800 เมตร ถือเป็นข้าวที่ถูกลืม เพราะไม่นิยมรับประทานเป็นข้าวหลักเหมือนกับข้าวเหนียวขาว และข้าวจ้าว เพราะเมล็ดข้าวมีสีม่วงดำ และเนื้อเมล็ดค่อนข้างแข็ง เคี้ยวละเอียดยากกว่า แต่นิยมรับประทานในรูปของขนมหวานมากกว่าข้าวอื่นๆ อาทิ ข้าวเหนียวดำกะทิ ข้าวเหนียวดำใส่ถั่วดำ และใช้ทำข้าวหลาม เป็นต้น ซึ่งเมล็ดของข้าวเหนียวลืมผัวมีคุณค่าทางโภชนาการสูง ดังนี้
1.สารต้านอนุมูลอิสระ เช่น แอนโทไซยานิน และแกมมาโอไรซานอล
2.กรดไขมันไม่อิ่มตัว เช่น โอเมก้า 3 โอเมก้า 6 และโอเมก้า 9
3.วิตามิน เช่น วิตามิน บี1 และวิตามิน บี2
4.ธาตุอาหารอื่น ๆ เช่น เหล็ก แคลเซียม และแมงกานีส
 นางวิทิตตา เพชรมะลิ  ภรรยาประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด อำเภอไทรงาม จังหวัดกำแพงเพชร กล่าวว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 บ้านหนองไม้กอง ตำบลหนองไม้กอง อำเภอไทรงาม จังหวัดกำแพงเพชร โดยเริ่มก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2557 มีเกษตรกรจำนวน 12 ราย พื้นที่ 200 ไร่     ปลูกข้าวพันธุ์ กข49 กข29 พิษณุโลก 2 และทับทิมชุมแพ ต่อมามีสมาชิกเพิ่มขึ้น จำนวน 42 ราย พื้นที่ 525 ไร่ โดยรวมตัวกันเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีเพื่อกระจายในชุมชนและในปี 2560 สมาชิกได้เข้าร่วมโครงการส่งเสริมการผลิตข้าวตลาดเฉพาะ และในปัจจุบัน มีจำนวนสมาชิก 21 สมาชิกทุกคนในกลุ่มเป็นผู้ถือหุ้นโดยมีทุนให้กู้ยืมหมุนเวียน และนอกเหนือจากการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีเพื่อกระจายในชุมชนแล้ว ทางกลุ่มยังมีกลุ่มผู้ผลิตข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวมะลินิลสุรินทร์ ข้าวมะลิโกเมนสุรินทร์ ข้าวมะลิดำหนองคาย และข้าวขาวดอกมะลิ105 ไว้เป็นเมล็ดพันธุ์และแปรรูปเพื่อจำหน่าย กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาดผลิตข้าวปลอดภัยเพื่อแปรรูปและจำหน่าย และขอรับรองมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับข้าว (GAP ข้าว) โดยมีผลิตภัณฑ์จากกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาดมากมายเช่น เครื่องสำอาง เช่น ครีมทาหน้า ครีมกันแดด โลชั่น แซมพู สบู่เหลว สบู่ก้อน สบู่สครับ นำมันรำข้าว  การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าว เช่น ผงชงข้าวทับทิม แป้งข้าวกล้องข้าวจ้าว เส้นก๋วยเตี๋ยว นมอัดเม็ด นมผงชงดื่ม และน้ำหมักจากข้าว เป็นต้น
ด้านนายสันติ ไชยา ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร กล่าวว่า ตามบทบาทภารกิจของกรมการข้าว มีภารกิจในด้านการพัฒนาการประกอบอาชีพทางการเกษตรให้กับพ่อแม่พี่น้องเกษตรกรอาชีพการทำนา ในการที่จะพัฒนาเกษตรกรให้มีความยั่งยืนในอาชีพทำนา เกษตรกรต้องมีใจรักในอาชีพทำนาและรู้จักการเพิ่มมูลค่าสินค้าเพื่อให้มีมูลค่ามากยิ่งขึ้น เช่น การแปรรูปสินค้าข้าวเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ การปลูกข้าวหรือผลิตข้าวที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงเพื่อตอบสนองแก่กลุ่มผู้รักสุขภาพหรือทานข้าวเพื่อเป็นยา เนื่องจากข้าวแต่ละชนิดจะมีสารอาหารต่างกัน ซึ่งข้าวที่มีสี เช่น แดง หรือดำ จะมีสารบางชนิดมากกว่าข้าวขาวทั่วไป แต่เนื่องจากเป็นข้าวสี จึงไม่เป็นที่นิยมทานกันทั่วไป