วันที่ 4 เม.ย. 68 ความคืบหน้าการตรวจคุณภาพน้ำในแม่น้ำกก ที่ไหลมาจากต้นน้ำในฝั่งประเทศเมียนมา เข้าสู่พื้นที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ หลังจากพบว่า น้ำมีสีขุ่นคล้ายกับมีตะกอนดินปนเปื้อนอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งที่ทุกปีที่ผ่านมาในช่วงฤดูแล้งน้ำในแม่น้ำกกจะใสไม่มีตะกอนดินเหมือนกับช่วงฤดูน้ำหลาก และมีประชาชนที่ลงไปเล่นน้ำแล้วเกิดผื่นแดง ซึ่งทางสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ ได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปเก็บตัวอย่างน้ำในแม่กกตามจุดต่างๆ มาตรวจสอบ ล่าสุด นายอาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ เปิดเผยว่า ผลการสุ่มตรวจแม่น้ำกก พบว่าน้ำมีสีขุ่นเกินค่าปกติเกือบ 10 เท่า ที่สำคัญผลการตรวจวิเคราะห์พบ สารหนู หรือ Arsenic ซึ่งเป็นสารพิษอันตรายเกินค่ามาตรฐานในแม่น้ำกกกว่าเท่าตัว ซึ่งปกติค่ามาตรฐานอยู่ที่ 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร แต่ตัวอย่างน้ำในแม่น้ำกก บริเวณบ้านแก่งตุ้ม อำเภอแม่อาย ซึ่งจุดแรกที่แม่น้ำกกไหลเข้าเขตประเทศไทย พบค่าสารหนู สูงถึง 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร จึงทำให้ประชาชนที่ลงไปเล่นน้ำเกิดอาการแพ้ ระคายเคือง มีผื่นคัน ในระยะยาวหากได้รับต่อเนื่องอาจเป็นมะเร็งได้ และหากดื่มน้ำที่มีสารหนูเข้าไปก็จะส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการทางเคมีในร่างกายผิดเพี้ยน ถ้ารับไปนิดหน่อยอาจทำให้ท้องร่วง ท้องเสียได้ เมื่อสะสมระยะยาวอาจเป็นมะเร็งเช่นกัน ส่วนผลตรวจตัวอย่างน้ำในแม่น้ำกกจุดอื่นๆ อาทิ ที่บริเวณบ้านท่าตอน พบสารหนูปนเปื้อน 0.012 มิลลิกรัมต่อลิตรและบริเวณบ้านผาใต้ อยู่ในระดับ 0.013 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งสูงเกินค่ามาตรฐานทั้งหมด ขณะนี้ยังรอผลตรวจตะกอนดินใต้น้ำ เพราะเชื่อว่าโลหะหนักจะจมอยู่ด้านล่าง นอกจากนี้ ยังมีการเก็บตัวอย่างน้ำในลำน้ำกกในเขตตัวเมือเชียงรายอีก 3 จุด ไปตรวจสารปน ซึ่งจะทราบผลใน 2 สัปดาห์ข้างหน้า ดังนั้นจึงขอเตือนประชาชนให้ระมัดระวังถ้าไม่จำเป็นอย่าลงเล่นในแม่น้ำ อย่าเผลอรับประทานน้ำจากแม่น้ำโดยตรง รวมถึงเป็นห่วงระบบการผลิตน้ำประปาหมู่บ้านที่ใช้น้ำในแม่น้ำกกเป็นแหล่งน้ำดิบ อาจจะไม่ปลอดภัยเพราะระบบกรองมีมาตรฐานต่ำ อย่างไรก็ตาม มีการคาดการณ์ว่า สารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำกก มีความเป็นไปได้สูงที่อาจเชื่อมโยงกับการทำเหมืองแร่ทองคำต้นแม่น้ำกก ในเขตประเทศเมียนมา เพราะแร่ทองคำจะมีสารหนูปะปนอยู่ เมื่อขุดแร่ขึ้นมาก็จะจัดการแร่พวกนี้ออก ในทางเคมีเรียกว่า “เพื่อนแร่” ตามหลักวิทยาศาสตร์สารแร่ทองคำ มีองค์ประกอบสารหนูให้แร่ทองคำเสถียร