พลังงานหมุนเวียนนับเป็นพลังงานสะอาดจากธรรมชาติที่ทั่วโลกกำลังให้ความสนใจ โดยเฉพาะการนำพลังงานหมุนเวียนมาผลิตไฟฟ้า เนื่องจากเป็นทางออกหนึ่งในการแก้ปัญหาสภาพภูมิอากาศ แต่พลังงานเหล่านี้ยังมีข้อจำกัดในการนำมาใช้ผลิตไฟฟ้าที่ขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศที่มีความผันผวนตลอดเวลาตัวอย่างเช่นโซลาร์เซลล์ จะผลิตไฟฟ้าได้ก็ต่อเมื่อมีแสงแดดและต้องมีความเข้มแสงที่เหมาะสมเท่านั้นจึงยังทำให้ไม่สามารถนำพลังงานแสงอาทิตย์หรือพลังงานหมุนเวียนประเภทอื่นๆ มาผลิตไฟฟ้าเป็นหลักได้เมื่อเทียบกับพลังงานจากฟอสซิล

              ในวันนี้ ประเทศไทยได้มีการนำโซลาร์เซลล์มาติดตั้งบนผิวน้ำ ซึ่งนอกจากจะสามารถผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ได้แล้ว ยังนำระบบผสมผสานหรือระบบไฮบริด(Hybrid) มาช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตไฟฟ้าจากพลังน้ำเสริมในช่วงเวลาที่ไม่มีแสงแดดได้อีกด้วย โดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)ได้นำนวัตกรรมพลังงานหมุนเวียนแบบผสมผสานมาผลิตไฟฟ้าเป็นเจ้าแรกในประเทศไทย

แห่งแรกของไทย

กฟผ. ได้ริเริ่มโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ำร่วมกับโรงไฟฟ้าพลังน้ำของเขื่อน กฟผ. ด้วยระบบผสมผสานหรือระบบไฮบริด (Hydro-floating Solar Hybrid) โดยนำร่องแห่งแรกที่เขื่อนสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานีเป็น มีขนาดกำลังผลิต 45 เมกะวัตต์ ถือเป็นโครงการโซลาร์เซลล์ทุ่นลอยน้ำแบบผสมผสานแห่งแรกของประเทศไทยโดยโครงการฯ มีแผนจ่ายไฟฟ้าเข้าระบบเชิงพาณิชย์ในเดือนธันวาคม 2563 ตามแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย พ.ศ.2561-2580 (PDP2018)

              การผลิตไฟฟ้าระบบผสมผสาน (Hybrid)คือการผสมผสานระหว่าง “พลังงานแสงอาทิตย์”ร่วมกับ “พลังน้ำ” โดยโซลาร์เซลล์จะผลิตไฟฟ้าในช่วงกลางวัน และนำพลังน้ำมาเสริมในช่วงที่ความเข้มแสงไม่เพียงพอหรือในช่วงเวลากลางคืนพร้อมนำระบบควบคุมและบริหารจัดการพลังงาน (Energy Management System: EMS)ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ทันสมัย มาควบคุมการส่งจ่ายพลังงานไฟฟ้าทั้งสองชนิดได้อย่างมีประสิทธิภาพจึงช่วยลดความไม่แน่นอนของพลังงานหมุนเวียนทำให้สามารถผลิตไฟฟ้าได้อย่างต่อเนื่อง ช่วยเสริมความมั่นคงทางพลังงานไฟฟ้าของประเทศ

สร้างประโยชน์สูงสุดจากทรัพยากรเดิม

           โครงการโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ำร่วมกับโรงไฟฟ้าพลังน้ำเขื่อนสิรินธร ติดตั้งแผงเซลล์แสงอาทิตย์บนพื้นที่ผิวน้ำของเขื่อนสิรินธรประมาณ450 ไร่ คิดเป็นสัดส่วนพื้นที่ผิวน้ำไม่ถึงร้อยละ 1 ของพื้นที่อ่างเก็บน้ำทั้งหมด นอกจากนี้ โครงการยังใช้ทรัพยากรของโรงไฟฟ้าพลังน้ำเขื่อนสิรินธรที่มีอยู่เดิมให้เกิดความคุ้มค่าและได้ประโยชน์สูงสุด ไม่ว่าเป็นหม้อแปลงไฟฟ้า อุปกรณ์ปรับแรงดัน อุปกรณ์ป้องกันต่างๆ และระบบส่งไฟฟ้า จึงช่วยลดต้นทุนการผลิตไฟฟ้าให้ต่ำลง

เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

กฟผ. ได้ติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ชนิดดับเบิลกลาส (Double Glass) ซึ่งเป็นแผ่นกระจกทั้งด้านบนและด้านล่างสามารถป้องกันความชื้นซึมเข้าสู่แผงเซลล์ได้ดีทำให้ไม่มีสิ่งปนเปื้อนลงสู่แหล่งน้ำ จึงปลอดภัยต่อการใช้งาน และยังมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน นอกจากนี้ยังใช้ทุ่นลอยน้ำชนิด HDPE (High DensityPolyethylene) ซึ่งเป็นวัสดุประเภทเดียวกับท่อส่งน้ำประปา จึงเป็นวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Eco-friendly)ทุ่นลอยน้ำไม่ได้ปกคลุมผิวน้ำทั้งหมด มีส่วนที่เป็นช่องเปิดให้อากาศถ่ายเทเข้าสู่ผิวน้ำได้และให้แสงส่องผ่านลงใต้น้ำได้ที่สำคัญโครงการพลังงานสะอาดแบบผสมผสานแห่งนี้ ยังช่วยลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก (CO₂) ซึ่งเป็นสาเหตุของภาวะโลกร้อนได้ประมาณ 47,000 ตัน/ปีทั้งยังช่วยลดการนำเข้าเชื้อเพลิงผลิตไฟฟ้าจากต่างประเทศอีกด้วย

แหล่งเรียนรู้พลังงานหมุนเวียนและจุดท่องเที่ยวแห่งใหม่(Landmark)ของจังหวัดอุบลราชธานี

โรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ำแบบผสมผสานแห่งนี้ จะเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษาดูงานด้านพลังงานหมุนเวียนแบบผสมผสานแห่งใหม่ให้กับนักเรียน นักศึกษา หรือประชาชนทั่วไปทั้งจากในประเทศและต่างประเทศ นอกจากนี้ กฟผ. ได้พัฒนาโครงการให้เป็นจุดท่องเที่ยวแห่งใหม่ของจังหวัดอุบลราชธานีร่วมกับชุมชนท้องถิ่นประกอบไปด้วย อาคารต้อนรับนักท่องเที่ยว ทางเดินชมธรรมชาติ (Skywalk) ความยาวประมาณ 415 เมตร ซึ่งคาดว่าจะช่วยสร้างอาชีพ เสริมรายได้ให้กับชุมชน ทำให้ชุมชนพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน และยังเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจของจังหวัดในภาพรวมอีกด้วย

ชุมชนมีส่วนร่วมในการพัฒนาโครงการ

โครงการฯ ได้เปิดโอกาสให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาโครงการร่วมแสดงข้อคิดเห็น พร้อมให้ข้อเสนอแนะ และประเด็นข้อห่วงกังวลในเวทีรับฟังความคิดเห็นฯ และจากการลงพื้นที่พบปะชุมชน เพื่อพัฒนาโครงการฯ ให้สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน และตอบสนองการพัฒนาพลังงานไฟฟ้าของประเทศมากที่สุด โดย กฟผ.จะจ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนพัฒนาไฟฟ้า ตามอัตราที่สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.)กำหนดชุมชนสามารถนำเงินกองทุนพัฒนาไฟฟ้าไปใช้ประโยชน์เพื่อพัฒนาท้องถิ่นในด้านต่างๆ เช่น ด้านคุณภาพชีวิต ด้านอาชีพ การเกษตร การศึกษา และด้านสุขภาพ เป็นต้น

มุ่งมั่นพัฒนาพลังงานสะอาดอย่างไม่หยุดยั้ง

กฟผ. ได้เตรียมแผนพัฒนาโครงการโซลาร์เซลล์ลอยน้ำระบบไฮบริดบริเวณเขื่อนอื่นๆ ของ กฟผ. อีกหลายแห่งอย่างต่อเนื่อง ตลอดจนมุ่งมั่นพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อก้าวข้ามขีดจำกัดของพลังงานหมุนเวียน พร้อมสร้างเสถียรภาพให้กับพลังงานหมุนเวียน เพื่อให้คนไทยได้ใช้ไฟฟ้าจากพลังงานสะอาดอย่างยั่งยืน