ท่องเที่ยวชุมชน

“หาดไม้ขาว” งามสะกดใจ ทรายนวลตา สัมผัสวิถีชุมชน

ท่ามกลางกระแสการพัฒนาสู่ความเป็นเมืองของจังหวัดภูเก็ต แต่ “บ้านไม้ขาว” ยังคงสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติไว้เป็นอย่างดี ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตร – ทําสวน ทําไร่ สองข้างทางเข้าหมู่บ้านมีความร่มรื่น เต็มไปด้วยพืชพันธุ์นานาชนิด สร้างบรรยากาศแห่งความสบาย และหวนคํานึงถึงวิถีชีวิต ด้วยความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากรส่งผลให้ที่แห่งนี้เหมาะแก่เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางชุมชนที่น่ารื่นรมเหมาะแก่การปลีกหนีจากโควิด-19 ได้อย่างดี

โดย “ชุมชนไม้ขาว” เป็นชุมชนชาวไทยพุทธและมุสลิมที่อาศัยอยู่ร่วมกันมายาวนาน มีทรัพยากรธรรมชาตที่ิอุดมสมบูรณ์มีหาดทรายขาวที่ทอดยาวตั้งแต่หาดในยางไปจนถึงหาดทรายแก้ว และบริเวณหาดไม้ขาวมีเรื่องเล่าของเต่าทะเลที่ขึ้นมาวางไข่ ทั้งเต่าหญ้า เต่าตุ่น เต่าตาแดงและเต่ามะเฟือง

ชุมชนไม้ขาว อยู่ที่ตำบลไม้ขาว อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต อยู่ตอนเหนือและทางตะวันตกของเกาะภูเก็ต พื้นที่ตำบลไม้ขาวตั้งอยู่บริเวณด้านเหนือสุดและตะวันตกของเกาะภูเก็ต พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ พื้นที่ตอนกลางของตำบลไม้ขาวเป็นที่ราบสูงและลาดลงสู่ทะเลทั้ง 3 ด้าน ทิศตะวันออกจดทะเลอันดามัน ทิศตะวันตกจดทะเลอันดามัน รวมทั้งทิศเหนือด้วย พื้นที่ตำบลไม้ขาวประกอบด้วย 7 หมู่บ้าน ซึ่งมีลักษณะพื้นที่ที่ต่างกันและเหมือนกันหลายพื้นที่ คือ มีพื้นที่ติดทะเล ได้แก่ พื้นที่หมู่ 4 บ้านไม้ขาว บ้านคอเอน  บ้านหมากปรก และยังมีพื้นที่สำหรับการเกษตรกรรม เช่น บ้านสวนมะพร้าว และบ้านไม้ขาว ตำบลไม้ขาวมีควนเขา 3 ลูก เขาคอเอนสูง 200 เมตร เขาบางดุกสูง 268 เมตร และเขาบ่อไทรสูง 141 เมตร มีเกาะ 2 เกาะ คือ เกาะนก และเกาะกะลา พื้นที่ชายฝั่งด้านตะวันออกเป็นดินเลนและป่าชายเลน ส่วนชายฝั่งทะเลด้านตะวันตกเป็นหาดทรายที่สวยงาม

อีกทั้งชาวบ้านยังนิยมจับกุ้งทะเลและจั๊กจั่นทะเลมาประกอบอาหาร ทั้งยังเป็นสถานที่ที่เหมาะกับการศึกษาระบบนิเวศป่าพรุที่เกิดจากการพัดพาของกระแสน้ำที่ทำให้เกิดแอ่งน้ำเค็ม ที่กลายเป็นน้ำกร่อย และในที่สุดก็กลายเป็นแอ่งน้ำจืด ทำให้มีไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม ออกดอกเจริญงอกงามแทนหญ้า จนกลายมาเป็นป่าพรุในปัจจุบัน

เรียนรู้การทำนาที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นบนผืนนาแปลงสุดท้ายของภูเก็ต สนุกกับกิจกรรมจับจั๊กจั่นทะเลบนหาดทรายและกิจกรรมสปาทรายเพื่อรักษาโรค อาทิ โรคมือเท้าชา อัมพฤกษ์ นอกจากนั้นยังมีกลุ่มผลิตกะปิ กลุ่มผลิตเครื่องจักรสาน ให้ได้เรียนรู้อีกมากมาย

นอกจากนี้ ชุมชนที่อยู่ในพื้นที่ที่เป็นป่าพรุที่อุดมสมบูรณ์ของจังหวัดภูเก็ต มีพรุดั้งเดิม เช่น พรุเจ๊ะสัน พรุจิก พรุแหลมหยุด พรุยายรัต ฯลฯ ซึ่งสามารถศึกษาด้านความหลากหลายทางชีวภาพ และเป็นแหล่งดูนกอีกด้วย

สำหรับแหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อของชุมชนไม้ขาว คือหาดไม้ขาวเป็นชายหาดที่ยาวที่สุดของจังหวัดภูเก็ตและยังเป็นจุดแลนดิ้งของสายการบินต่างๆ ทำให้นักท่องเที่ยวมาเพื่อเซลฟี่จำนวนมาก และนอกจากนี้ แนวหาดจะต่อจากหาดในยางผ่านสนามบินเรื่อยมาจนจรดหาดทรายแก้ว ติดต่อกันตลอดแนวเกือบจะเป็นเส้นตรง นักท่องเที่ยวไม่นิยมเล่นน้ำบริเวณหาดไม้ขาว เนื่องจากบริเวณนี้น้ำทะเลค่อนข้างลึกชายหาดแคบและตื้น

นอกจากหาดไม้ขาวจะมีทรายขาวละเอียดแล้ว ยังมีจักจั่นทะเลอุดมสมบูรณ์มากแหล่งหนึ่งของภูเก็ตด้วย ซึ่งมีลักษณะเปลือกและขาคล้ายกับกุ้ง โดยเฉพาะไข่ของจักจั่นนั้นจะมีลักษณะคล้ายกับไข่กุ้งเลยทีเดียว และนอกจากจักจั่นทะเลแล้ว บริเวณหาดไม้ขาวยังมีเต่าทะเลชนิดต่างๆ ขึ้นมาวางไข่ทุกๆ ปี ซึ่งมีกองทุนอนุรักษ์เต่าทะเลเป็นผู้ดูแลเต่าจนกลายเป็นตัวและพร้อมที่จะปล่อยลงทะเลไป

หาดไม้ขาวเป็นแหล่งที่เต่าทะเลขึ้นมาวางไข่ช่วงเดือนพฤศจิกายน เต่าที่มาวางไข่จะมี 3 ชนิด คือ เต่าตนุ หรือเต่าแสงอาทิตย์ เต่าหญ้าและเต่ามะเฟือง มีหน่วยอาสาเผ้าระวังเต่าเพื่อคอยสังเกตการณ์เต่าที่มาวางไข่ นำไข่มาฟักและอนุบาล ซึ่งเต่าที่ขึ้นมาวางไข่บนชายหาดไม้ขาวนั้นจะเป็นเต่ามะเฟือง และการปล่อยเต่าจะกระทำทุกๆ ปี จึงเกิดมีประเพณีปล่อยเต่าลงทะเล เป็นประเพณีซึ่งจะตรงกับในวันที่ 13 เมษายนของทุกปี ประเพณีประจำปีที่เรียกว่า“งานคืนอิสรภาพเต่าทะเลบ้านไม้ขาว” จึงเป็นที่รู้จักกันของคนในย่านนี้ สร้างความสนใจให้กับนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศเป็นอย่างมาก

นอกจากนี้ หาดไม้ขาวยังมีเรื่องเล่าเกี่ยวกับเต่าทะเลขึ้นมาวางไข่ทั้งเต่าหญ้า เต่าตนุ เต่าตาแดง เต่ากระ และเต่ามะเฟืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุด เช่นเดียวกับหาดต่างๆ บนเกาะภูเก็ต เช่น หาดทรายแก้ว หาดในยาง หาดบางเทา หาดกะตะ หาดกะรน ไปจนถึงหาดป่าตองที่ในสมัยก่อนยังสงบเงียบปราศจากสิ่งรบกวน จนกระทั่งความเจริญรุกคืบเข้ามา ทำให้เต่าขึ้นมาวางไข่น้อยลง เหลือเพียงที่หาดไม้ขาวเท่านั้น ชาวภูเก็ตจึงได้ตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์เต่า และจัดตั้งโครงการอนุรักษ์เต่าทะเลขึ้นที่บ้านไม้ขาว โดยการรวบรวมไข่เต่ามาเพาะฟักและปล่อยลงทะเล มีการจัดงานประเพณีปล่อยเต่าในวันที่ 13 เมษายนของทุกปีด้วย โดยความร่วมมือของสถาบันวิจัยและพัฒนาทรัพยากรชายฝั่งทะเลและป่าชายเลน จังหวัดภูเก็ต ผู้ประกอบการรีสอร์ทและชาวบ้านไม้ขาว

ทั้งนี้ ตรงกับเทศกาลสงกรานต์ของทุกปี โดยจะมีการจัดงานประเพณี ณ บริเวณชายหาดบ้านไม้ขาว หมู่ที่ 4 เป็นประจำทุกปี หาดไม้ขาวปัจจุบันก็ยังมีวิถีภูมิปัญญาชาวบ้าน คือ การฝังทรายรักษาโรค เป็นสิ่งที่คนในชุมชน ได้เคยปฎิบัติเพื่อใช้ในการส่งเสริมสุขภาพ และฟื้นฟูสภาพร่างกายของตนเอง มาแต่โบราณตามวิถีภูมิปัญญา ชาวบ้าน จนถึงปัจจุบันนี้ได้มีผู้ป่วยโรคอัมพฤก อัมพาต เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ผื่นคัน โดยใช้การ ฝังทรายรักษาโรค เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาพื้นบ้านตามวิถีชีวิตดั้งเดิม

ผู้ที่สนใจอยากไปชมหาดไม้ขาวด้วยตาตัวเองสามารถโทรติดต่อไปได้ที่ อบต.ไม้ขาว เบอร์. 0-7634-8201 หรือ ณเขมวลัย มูลนิธิรักษาเต่าทะเล หาดไม้ขาว โทร. 08-6689-2230 จากตัวเมืองภูเก็ตผ่านแยกอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร ไปตาม ถ.เทพกระษัตรี ผ่านทางแยกเข้าท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต แยกเข้าบ้านไม้ขาว ทางหลวงหมายเลข 3016