นับถอยหลังรัฐบาลจะเปิดประเทศ แหล่งท่องเที่ยวต่างๆ กำลังจะทยอยเปิดเมือง แล้วการท่องเที่ยวของประเทศไทยก็จะกลับมาคึกคักเหมือนเดิม หลังจากที่ถูกคุกคามจากการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 มานานกว่า 1 ปี ในมุมของคนทำงานด้านการท่องเที่ยว ได้ใช้ช่วงเวลาเป็นโอกาสในการปรับปรุงและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวและกิจกรรมการท่องเที่ยวให้นักท่องเที่ยวได้มีทางเลือกที่จะเที่ยวและพำนักได้นานวันขึ้น เพื่อให้เกิดการจับจ่ายและกระจายรายได้ลงสู่ท้องถิ่น

องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. หน่วยงานที่ดำเนินการด้านซัพพลายไซต์ ก็ได้ใช้ช่วงเวลาที่ชุมชนหยุดหรือชะลอการต้อนรับนักท่องเที่ยวในช่วงที่ผ่านมา ดำเนินการยกระดับและพัฒนากิจกรรมและแหล่งท่องเที่ยวผ่านกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ ไว้เตรียมรองรับการกลับมาของนักท่องเที่ยวด้วยเช่นกัน

อย่างที่จังหวัดสุโขทัย เมืองมรดกโลกที่รู้จักกันเป็นอย่างดี และล่าสุดยังได้รับการคัดเลือกเข้าสู่เครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก อพท. พื้นที่พิเศษอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร จึงเกิดแนวความคิดพัฒนาให้เกิดกิจกรรมทางการท่องเที่ยวบนฐานทุนทางวิถีชีวิต เกิดเป็นเส้นทางริเวอร์อาร์ต (River Art) และสตรีทอาร์ต (Street Art) รวม 6 แห่ง ภายใต้แนวความคิด Creative city ตอกย้ำความเป็นเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก้ ให้นักท่องเที่ยวได้แวะเวียนเข้าไปชื่นชมกับภาพเขียนสี ที่สะท้อนถึงวิถีชีวิตในอดีตของชุมชนต่างๆ โดยหลายภาพผู้วาดได้ถอดออกมาจากภาพถ่ายจริงในอดีต

• ริเวอร์อาร์ต ริมน้ำยม กงไกรลาศ

เริ่มกันที่ “กงไกรลาศ” อำเภอขนาดเล็กที่มีบ้านเรือนติดริมแม่น้ำยม จึงเป็นชุมชนโบราณบนที่ราบลุ่มแม่น้ำยมที่มีเอกลักษณ์ด้วยบ้านโบราณของชุมชนชาวจีนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่แห่งนี้มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2437 แม้จะเป็นเมืองเล็กๆ แต่ด้วยติดริมแม่น้ำทำให้ในอดีตเมืองแห่งนี้จะคึกคักด้วยการค้าขาย และการสัญจรทางแม่น้ำ เมื่อเวลาผ่านไปท่าเรือที่เคยคึกคักกลับเงียบสงบชาวบ้านจึงรวมตัวกัน ร่วมด้วยช่วยกัน ในการรื้อฟื้นตลาดริมยมในอดีต ให้กลับมามีชีวิตอีกครั้ง โดยใช้ชื่อ “ตลาดริมยม 2437” ซึ่งผู้ที่มาท่องเที่ยวจะได้สัมผัสกับ บรรยากาศย้อนอดีตสมัยปี พ.ศ. 2437 แบบที่ไม่เคยเห็นมาก่อน

ตลาดแห่งนี้จะเปิดทุกวันเสาร์แรกของเดือน ตั้งแต่เวลา 16.00 น. –21.00 น. เป็นตลาดย้อนยุค มีร้านค้าขายอาหารพื้นบ้าน ล่าสุดองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ อพท. ยังได้พัฒนาให้เป็นจุดเช็คอินน์แห่งใหม่ของ อำเภอกงไกรลาศ ในรูปแบบ River Art โดยให้ศิลปินที่เชี่ยวชาญด้านการวาดภาพ ได้วาดภาพถ่ายทอดวิถีชีวิตของคนพื้นถิ่นในย่านนี้ด้วยสีสันที่สดใส เชิญชวนนักท่องเที่ยวให้มาแวะเวียนถ่ายภาพ

• แหล่งรวมขนมแสนอร่อย

นอกจากนั้น อำเภอกงไกรลาศ ยังเป็นแหล่งผลิตขนมท้องถิ่นที่อร่อยและใหญ่ที่สุดของจังหวัดสุโขทัย ขนมที่ว่านั้นคือ ขนมผิง ทองม้วน และทองพับ นักท่องเที่ยวที่แวะเวียนเข้ามาสามารถเดินเลือกซื้อได้ตลอดเส้นทาง นอกจากนั้นยังมีร้านค้าอีกมากมายที่นำสินค้าและผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นมาจำหน่ายนอกจากร้านค้าแล้วภายในตลาดริมยม ยังมีรำวงย้อนยุค ที่หาชมได้ยากอีกด้วย สนุกสนาน และเพลิดเพลินอย่างแน่นอน มาเที่ยวกงไกรลาศทั้งที อย่าลืมแวะเกาะกง ซึ่งเป็นเกาะกลางแม่น้ำยม เป็นสถานที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอเก่า และแวะไปสักการะหลวงพ่อโต (วิหารลอย) พระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย วัดกงไกรลาศ ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ของเมืองนี้ ซึ่งมีความศักดิ์สิทธิ์ที่คนในจังหวัดสุโขทัยให้ความเคารพบูชา

• ท่าชัย เมืองที่ไม่หมุนไปตามกาลเวลา

จาก River Art เมืองกงไกรลาศ เรามาแวะต่อกันที่ ตำบลท่าชัย อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเป็นอีกหนึ่งเมืองที่อยู่ริมแม่น้ำยม จึงมีชีวิตที่ผูกพันกับแม่น้ำสายนี้ เพราะได้ใช้น้ำจากแม่น้ำยมเพื่ออุปโภคบริโภค และใช้เพื่อการเกษตรเป็นหลัก วิถีชีวิตจึงยังคงคงอยู่รูปแบบเดิมเกือบทั้งหมด และความเจริญและอารยธรรมตะวันตก ไม่สามารถเข้ามามีอิทธิพลเหนือชุมชนแห่งนี้

ภาพจำของนักท่องเที่ยวหลายคนจะมอง อำเภอศรีสัชนาลัยเป็นเมืองท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ธรรมชาติ ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น (เงิน ทอง ผ้าทอลายโบราณ สังคโลก เครื่องจักสานงานแกะสลักไม้) แต่เมืองแห่งนี้ยังมีตำนานเรื่องเล่า วิถีชีวิตชุมชน ที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้เป็นมรดกอันทรงคุณค่า

เพื่อเป็นการถ่ายทอดวิถีชีวิต อพท. ได้จัดทำแลนด์ อาร์ต ในที่แห่งนี้ด้วยการวาดภาพถ่ายทอดวิถีชีวิตของคนท่าชัย เพื่อเป็นอีกหนึ่งสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ของคนในชุมชนยามเย็น มารวมตัวกันทำกิจกรรม และยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวในช่วงเทศกาลสำคัญต่างๆ ของชุมชน ตำบลท่าชัย นักท่องเที่ยวยังสามารถไปเที่ยวถนนคนเดินกอกใหม่ –ท่าชัยอินดี้ ซึ่งอยู่ใกล้ๆ กัน มีกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ( Creative Tourism) กับร้านผู้ประกอบการได้อีกด้วย ได้แก่ร้านไหมเงินไหมทอง ในการทำแหวนลงยา ร้านสุนทรีผ้าไทย ในการทำปักผ้าเช็ดหน้าด้วยกี่ทอโบราณ และ การทำต่างหู พวงกุญแจ เป็นต้น

• ชุมชนเรือนแพ สวรรคโลก

ส่วนอีกหนึ่ง River Art ของเมืองสุโขทัย คือ ชุมชนสวรรค์เรือนแพ อำเภอสวรรคโลก ซึ่งเป็นชุมชนเรือนแพ ที่ อพท. พัฒนาให้เป็นจุดเช็คอินแห่งใหม่ เป็นสตรีทอาร์ตในย่านชุมชนสวรรค์เรือนแพ ก่อนทางเข้าหน้าสถานีตำรวจภูธร สวรรคโลก ซึ่งวาดโดยทีมศิลปินโรงนาบ้านไร่ วาดภาพร่วมสมัยลงบนพื้นถนน กำแพง ผนังบ้านเรือน ให้นักท่องเที่ยวได้มาเดินชิล ถ่ายรูปสวยๆ และเดินชิลๆ ต่อมาถ่ายรูปบริเวณ Street Art ในย่านชุมชนเก่าชาวจีน ที่ถูกสร้างสรรค์โดยศิลปินชั้นนำของเมืองไทยและต่างชาติ แวะชมสถานีรถไฟสวรรคโลก และโรงพักเรือนปั้นหยา สุดคลาสสิค ในช่วงยุคก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2

ส่วนสตรีทอาร์ตที่อยู่ระหว่างดำเนินการ 3 แห่ง จะอยู่บริเวณสวนเฉลิมพระเกียรติ ร.9 ตำบลบ้านสวน อำเภอเมืองสุโขทัย ถนน กอกใหม่-ท่าชัยอินดี้ ตำบลท่าชัย อำเภอศรีสัชนาลัย และถนนสังคโลก ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย หากแล้วเสร็จ จะเก็บภาพสวยๆ มาฝากอีกครั้ง

แต่ทุกที่ที่เอ่ยมา ก็มีตลาดนัดถนนคนเดินไว้คอยต้อนรับนักท่องเที่ยวอยู่บ้างแล้ว เพราะเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่นักท่องเที่ยวจะได้ชมและชอป สินค้าพื้นที่จากมือชุมชนผู้ผลิต จึงเป็นเสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของเมืองสุโขทัยที่นักท่องเที่ยวจะใช้โอกาสช่วงวันหยุด แวะเวียนไปเยี่ยมให้หาย...คิดถึงชุมชน