เทคโนโลยี AI มีผลกระทบต่อการจ้างงานหรือไม่

และแรงงานต้องเตรียมพร้อมปรับตัวอย่างไร (1)

โดย ภาคภูมิ เอี่ยมจิตกุศล

ฝ่ายส่งเสริมการพัฒนากำลังคนดิจิทัล สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล

คำถามในด้านเศรษฐศาสตร์ที่สำคัญที่สุดในศตวรรษที่ 21 คือ เราควรเตรียมตัวอย่างไรกับปัญหาปริมาณคนต้องการทำงานมากกว่าตำแหน่งงานที่เปิดรับสมัครในตลาดแรงงาน เพราะว่าในศตวรรษที่ 21 นี้ อุตสาหกรรมหลายอย่างเปลี่ยนแปลงรูปแบบการทำงานไปค่อนข้างมาก เป็นผลมาจากเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่สามารถเข้ามาทำงานแทนมนุษย์ได้เกือบทุกอย่างหรืออาจจะดีกว่าในงานหลายอย่าง

คำถามนี้เป็นคำถามเดียวกันที่คนในศตวรรษที่ 20 ต้องหาคำตอบในช่วงการปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคที่ 2 และยุคที่ 3 คนในยุคนั้น ต่างก็กังวลว่าเครื่องจักรและคอมพิวเตอร์จะก่อให้เกิดปัญหาการว่างงานเป็นจำนวนมาก

แต่ที่ผ่านมาสิ่งที่มนุษย์หวาดกลัวกลับไม่เคยเกิดขึ้นเพราะเมื่อตำแหน่งงานเดิมล้าสมัยไป ก็จะถูกแทนที่ด้วยตำแหน่งงานใหม่ นั่นเป็นเพราะทักษะของมนุษย์มักจะทำบางสิ่งบางอย่างได้ดีกว่าเครื่องจักรและคอมพิวเตอร์อยู่เสมอ ซึ่งในยุคนี้สำนักวิจัยหลายแห่งก็ได้มีการคาดการณ์ว่า การนำเอาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ามาใช้ในอุตสาหกรรมสมัยใหม่ จะสามารถสร้างตำแหน่งงานให้เพิ่มขึ้นมากกว่าในอดีต ตัวอย่างเช่น งานวิจัยของบริษัท ไพร้ซวอเตอร์เฮาส์คูเปอร์ส เอบีเอเอส จำกัด (PwC) ที่รายงานว่า ในระหว่างปี ค.ศ. 2017 ถึง ค.ศ. 2037 จะมีงานมากกว่า 7 ล้านตำแหน่ง ที่จะถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยี AI แต่อย่างไรก็ตาม มันจะนําไปสู่การสร้างงานในรูปแบบใหม่ถึง 7.2 ล้านงาน ซึ่งเป็นการเพิ่มสุทธิ 200,000 งาน

สาเหตุของการคาดการณ์ว่า ตำแหน่งงานมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเป็นเพราะว่า บริษัทส่วนใหญ่ยังมีความต้องการจ้างงานแบบผสมผสานระหว่างการทำงานโดยคนกับการใช้เทคโนโลยี AI เพราะเทคโนโลยี AI มีจุดแข็งที่มนุษย์ไม่สามารถแข่งขันได้ เช่น ความเร็ว ความแม่นยําในการคํานวณ ฯลฯ ในขณะที่มนุษย์เองก็มีจุดที่เหนือกว่า เช่น ความเห็นอกเห็นใจ การตัดสิน การรับรู้ ฯลฯ ซึ่งถ้าบริษัทได้มีการรวมจุดแข็งของเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) กับมนุษย์ แล้วนำมาเสริมกัน ผลลัพธ์ที่ได้ย่อมสามารถทำให้ธุรกิจมีผลการดำเนินงานที่ดีขึ้น และรายงานของบริษัทรับสมัครงานชื่อดังอย่าง Accenture ก็สนับสนุนแนวคิดดังกล่าว เพราะพบว่า ในปีที่ผ่านมา การนำเทคโนโลยี AI มาใช้ร่วมกับมนุษย์ มีผลทำให้เกิดการจ้างงานเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 10 ในระหว่างปี 2020

จากการติดตามบริษัทที่มีการจ้างงานเป็นจำนวนมากในแต่ละปีทั่วโลก พบว่า บริษัทหลายแห่งได้มีการนำเอาเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้กับธุรกิจทำให้รายได้ของธุรกิจเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ สิ่งนี้เองที่ทำให้บริษัทเกิดความเชื่อมั่นและนำไปสู่ความต้องการจ้างพนักงานที่มีความเชี่ยวชาญในด้านการพัฒนาและดูแลรักษาเทคโนโลยี AI เพิ่มขึ้น โดยบริษัทเหล่านั้นคาดหวังว่า หากบริษัทมีการใช้เทคโนโลยี AI ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จะทำให้บริษัทสามารถมีผลประกอบการที่ดีขึ้น จนก่อให้เกิดการจ้างงานในตำแหน่งงานอื่นเพิ่มเติม ตามตัวอย่างอุตสาหกรรมที่มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีแล้วก่อให้เกิดการจ้างงานเพิ่มดังนี้

AI ในอุตสาหกรรมการค้าด้านการขายและการตลาด ในช่วงที่ผ่านมา การขายสินค้าผ่านแพลตฟอร์ม E-commerce ที่มีฐานข้อมูลขนาดใหญ่ได้เพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งการขายในลักษณะนี้ บริษัทที่เข้ามาขายสินค้าผ่านแพลตฟอร์ม E-commerce ล้วนแต่มีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนาฐานข้อมูลลูกค้าของตนที่มีทั้งความใหญ่ของขนาดและมีรูปแบบที่แตกต่างหลากหลาย ซึ่งการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยมนุษย์แบบเดิมย่อมไม่สามารถทำได้ ดังนั้น จึงมีความจำเป็นต้องนำเอาเทคโนโลยี AI มาช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก ทำให้บริษัทเหล่านี้จำเป็นต้องเพิ่มพนักงานและทีมขายที่มีศักยภาพในการนำเอา AI มาใช้เพิ่มยอดขายให้มากขึ้นด้วย

ดังนั้น การนำเทคโนโลยี AI มาใช้ ช่วยทำให้บริษัทสามารถเติบโตได้อย่างก้าวกระโดด เพราะ AI เพิ่มความสามารถในการเรียนรู้และวิเคราะห์ข้อมูลได้จากฐานข้อมูลขนาดใหญ่ ทำให้บริษัทต่างๆ สามารถตัดสินใจทางธุรกิจได้ดีขึ้น นอกจากนี้ เทคโนโลยี AI ยังสร้างโอกาสในการหาลูกค้าใหม่เข้ามายังบริษัท โดยเมื่อบริษัทเติบโตนั่นย่อมนำมาซึ่งการขยายขนาดและเพิ่มจำนวนจ้างงานที่มากขึ้นตามมา

AI ในอุตสาหกรรมการผลิต การเพิ่มขึ้นของการนำเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้ในหุ่นยนต์การผลิต ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้าจะมีการประยุกต์ใช้หุ่นยนต์อย่างกว้างขวาง ดังนั้น จะมีหุ่นยนต์ที่ใช้ AI ในการควบคุมเข้ามาสู่ตลาดเป็นจำนวนมาก ทำให้ความต้องการจ้างงานวิศวกรหุ่นยนต์ที่มีทักษะด้าน AI เพิ่มขึ้นไปด้วย

AI ในอุตสาหกรรมการแพทย์และสุขภาพ บทบาทของ AI ในการเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพจากผลการประเมินของ PwC พบว่า การนำ AI ให้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพนั้น มีส่วนสำคัญในการเพิ่มการจ้างงานเกือบ 1 ล้านตำแหน่ง โดยตำแหน่งงานเหล่านี้ จะเข้ามามีบทบาทในระบบนิเวศของการดูแลสุขภาพแบบครบวงจร เช่น ผู้ให้บริการจัดมื้ออาหารตามคำแนะนำของ AI ผู้ให้บริการแนะนำการออกกำลังกายตามที่ AI กำหนด เป็นต้น ดังนั้น การนำ AI เข้าสู่ระบบนิเวศของการดูแลสุขภาพ จะช่วยลดความจำเป็นของผู้ป่วยในการเดินทางไปพบแพทย์และพยาบาล แต่กลับเพิ่มจำนวนผู้ให้บริการดูแลสุขภาพในหลากหลายระดับ โดยผู้ให้บริการดูแลสุขภาพสามารถออกแบบการดูแลสุขภาพให้เหมาะสมและตรงกับความต้องการของลูกค้าได้ดียิ่งขึ้นจากการวิเคราะห์ข้อมูลของเทคโนโลยี AI

(อ่านต่อฉบับหน้า)