โลกของจีน โดย ชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ

ควันหลง โอลิมปิกฤดูหนาว

         “ปักกิ่งเกมส์” หรือการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว 2022 ปิดฉากลงแล้วอย่างสวยงามเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2022 โดยชาติที่คว้าตำแหน่งเจ้าเหรียญทองไปครองคือ “นอร์เวย์” ที่ทำได้ 16 เหรียญทอง 8 เหรียญเงิน 13 เหรียญทองแดง สร้างสถิติความเป็นเจ้าเหรียญทองสมัยที่ 9

แต่กว่าโอลิมปิกฤดูหนาวครั้งนี้จะเปิดและปิดลงได้ มีดราม่ามากมายที่ควรบันทึกไว้

เริ่มต้น  โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา เอาการเมืองเข้าแทรกแซงการกีฬา ประกาศใช้มาตรการคว่ำบาตรทางการทูต โดยการไม่ส่งผู้แทนทางการทูตเข้าร่วมปักกิ่งเกมส์ 2022 ด้วยเหตุผลว่า เพื่อแสดงจุดยืนคัดค้านการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่เกิดขึ้นในเขตปกครองตนเองซินเจียง แถมยังดึงชาติลิ่วล้ออย่าง สหราชอาณาจักร ออสเตรเลีย  แคนาดา เข้าร่วมบอยคอตต์

อินเดีย ซึ่งไม่เคยแสดงท่าทีมาก่อน จู่ๆ ประกาศบอยคอตต์ก่อนพิธีเปิดการแข่งขันจะเริ่มเพียงหนึ่งวัน ด้วยเหตุผลว่า หนึ่งในผู้ถือคบเพลิงโอลิมปิกฤดูหนาวในครั้งนี้ของจีนเป็นทหารใน “ศึกกัลวาน” ปี 2020 ที่ทหารจีนกับอินเดียยกพวกตีกันบริเวณชายแดนที่มีปัญหาข้อพิพาท จนมีผลให้ทหารอินเดียเสียชีวิต 20 นาย ส่วนทางจีนนั้น อินเดียอ้างว่าบาดเจ็บและเสียชีวิตรวม 45 นาย

บุคคลที่แย่งซีนนักกีฬาในพิธีเปิดโอลิมปิกฤดูหนาว 2022 คือ วลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีของรัสเซีย ที่เดินทางเข้าร่วมงาน ณ สนามรังนก ในกรุงปักกิ่ง ขณะที่ไร้เงาผู้นำหลายชาติจากฝั่งตะวันตก

ภาพของผู้สวมชุดแต่งกายชนเผ่าพื้นเมืองต่างๆ ของจีนร่วมจับผืนธงชาติจีนในพิธีเปิดการแข่งขัน แต่ปรากฏสตรีคนหนึ่งสวมชุดกระโปรงบานสีชมพูที่ดูเหมือน “ชุดฮันบก” ซึ่งเป็นเครื่องแต่งกายประจำชาติของเกาหลี ทำให้เกิดเสียงวิจารณ์จากชาวเกาหลีใต้ว่า จีนฉกเอาวัฒนธรรมชาติอื่นแอบอ้าง

เรื่องนี้ฝ่ายจีนแถลงว่า วัฒนธรรมการแต่งกายดังกล่าว เป็นของทั้งคาบสมุทรเกาหลีและของคนเชื้อสายเกาหลีในจีน ไม่ใช่การฉกฉวยวัฒนธรรมดังที่กล่าวหา

ความแปรปรวนของสภาพอากาศในกรุงปักกิ่ง มีผลให้ในช่วงก่อนการแข่งขันมีปริมาณหิมะไม่มากพอในบริเวณสถานที่จัดการแข่งขัน ทำให้ทางการจีนต้องตัดสินใจสร้าง “หิมะเทียม” เกือบ 100% สำหรับให้ครอบคลุมพื้นที่ 8 แสนตารางเมตรซึ่งประเมินว่าต้องใช้หิมะ 1.2 ล้านลูกบาสก์เมตร ทรัพยากรที่สำคัญได้แก่พลังงานและน้ำ คณะกรรมการโอลิมปิกสากลคาดการณ์ว่า ต้องใช้น้ำถึง 49 ล้านแกลลอนเพื่อผลิตหิมะ หรือเท่ากับน้ำดื่มใน 1 วันของคนเกือบ 100 ล้านคน จึงถูกวิจารณ์ว่า เป็นการจัดแข่งกีฬาที่สิ้นเปลืองมาก         

โอลิมปิกฤดูหนาว 2022 มีนักกีฬาสาวจีนที่เกิดในอเมริกา 2 คนที่ลงแข่งขันในนามทีมชาติจีน ผลการแข่งขันหนุนส่งให้คนหนึ่งดังเป็นพลุแตก แต่อีกคนโดนชาวจีนด่ายับแถมขับไล่กลับอเมริกา

“ไอลีน กู่” หรือ “กู่ อ้ายหลิง” นักกีฬาสาวชาวอเมริกันเชื้อสายจีน สามารถคว้าสองเหรียญทองจากประเภทฟรีสกี บิ๊ก แอร์ และฟรีสไตล์หญิง ประเภทฮาล์ฟไปป์ ทำให้ชื่อของเธอกลายเป็นที่กล่าวขวัญถึงอย่างถล่มทลายในโซเชียลมีเดียของจีนจนอินเตอร์เน็ตล่ม   

ไอลีนเกิดที่เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนียบิดาเป็นชาวอเมริกัน มารดาเป็นชาวจีน จึงพูดภาษาอังกฤษและภาษาจีนได้อย่างคล่องแคล่ว และเริ่มฝึกหัดสกีมาตั้งแต่อายุเพียงแค่สามขวบ

ก่อนการแข่งขันเธอได้รับความสนใจอย่างมากจากข้อมูลที่เผยแพร่ว่า เธอเลือกลงแข่งขันในนามทีมชาติจีนตามสัญชาติของมารดาทั้งๆ ที่เคยเล่นให้ทีมชาติสหรัฐอเมริกามาก่อน

ก่อนลงแข่งปักกิ่งเกมส์ไอลีนเป็นนางแบบให้กับหลายแบรนด์ดัง อาทิ วิกตอเรีย ซีเคร็ต, ทิฟฟานี่ แอนด์ โค แต่หลังจบการแข่งขัน “กู่ อ้ายหลิง” กลายเป็น “ราชินีหิมะ” ที่แบรนด์ดังในจีนรุมตอมแย่งชิงกันขอเซ็นสัญญาให้เป็นนางแบบโฆษณาหรือประชาสัมพันธ์สินค้า    

แต่กับอีกคนหนึ่ง “เบฟเวอรี่ จู” หรือ “จู อี้” นักฟิกเกอร์สเกตสาววัย 19 ปี เกิดในนครลอสแองเจลิส สหรัฐอเมริกา แต่ยกเลิกสัญชาติอเมริกัน มาเล่นฟิกเกอร์สเกตหรือสเกตลีลา ในนามทีมชาติจีน กลับต้องหลั่งน้ำตาบนลานสเกตเพราะล้มแล้วล้มอีกในระหว่างแข่งขัน 

จู อี้ กลายเป็นดาวดับเมื่อถูกชาวจีนรุมกระหน่ำบูลลี่อย่างรุนแรงทางโลกโซเชียลอย่างเว่ยป๋อถึง 230 ล้านครั้งภายใน 2-3 ชั่วโมง ทั้งให้ไปเรียนภาษาจีนก่อน แล้วค่อยมารับใช้ชาติ หรือเป็นอเมริกันที่แกล้งทำให้จีนขายหน้า หรือไล่ให้กลับไปสหรัฐฯ เพื่อรับใช้ไบเดนจะดีกว่า    

ส่งท้ายโอลิมปิกฤดูหนาวครั้งนี้ต้องกล่าวถึงประเทศไทย เมืองในเขตร้อนแท้ๆ แต่สามารถส่งนักกีฬาเข้าร่วมการแข่งขัน 2 ชนิดกีฬา จำนวน 4 คน ประกอบด้วย นายมรรค จันทร์เหลือง นักกีฬาสกี ประเภท ครอสคันทรี(ชาย)  นางสาวคาเรน จันทร์เหลือง นักกีฬาสกี ประเภทครอสคันทรี (หญิง) นายนิโคลา ซานอน นักกีฬาสกี ประเภทอัลไพน์(ชาย) นางสาวมิดา ฟ้าใจมั่น นักกีฬาสกี ประเภทอัลไพน์ (หญิง)

แม้จะรู้ตัวอยู่แล้วว่า เป็นกีฬาของประเทศเมืองหนาว โอกาสสู้เขายาก และสุดท้ายไม่ได้เหรียญอะไรเลย แต่ความภาคภูมิใจของนักกีฬามิใช่ผลการแข่งขัน แต่คือการได้ร่วมกิจกรรม ได้แสดงความสามารถจากการฝึกซ้อม ได้เห็น “ธงชาติไทย” โบกสะบัดอยู่ร่วมกับธงของนานาประเทศ 

อีก 4 ปีพบกันที่เมืองมิลาน และเมืองคอร์ตินา ประเทศอิตาลี ในปี 2026 ไม่แน่นะ เราอาจจะมีโอกาสได้เห็นนักกีฬาไทยสร้างประวัติศาสตร์ขึ้นรับเหรียญโอลิมปิกฤดูหนาวบ้าง