วันนี้ 16 พ.ค. 2565 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายสุทธิพร ศิวเวทพิกุล นายอำเภอสังขละบุรี พร้อมด้วยประชาชนและนักท่องเที่ยว ร่วมประเพณีรดน้ำต้นโพธิ์และตลาดนิพพาน ซึ่งจัดขึ้นในค่ำคืนวันวิสาขบูชา ที่ลานเจดีย์พุทธคยา วัดวังก์วิเวการาม (วัดหลวงพ่ออุตตมะ) ภายใต้มาตารป้องกันโควิต-19 ด้วยการสวมหน้ากากอนามัยและเว้นระยะห่าง โดยมีจำนวนผู้ร่วมงานกว่า 1500 คน ซึ่งมากกว่าปีที่ผ่านมา ผลจากสถานการณ์โควิต-19 ในพื้นที่เริ่มคลี่คลาย ประกอบกับมาตรการต่างๆของ คณะกรรมการโรคติดต่อจังหวัดกาญจนบุรีและสาธารณสุขอำเภอสังขละบุรีเริ่มผ่อนปรน ตามสถานการณ์โรคที่ดีขึ้น จำนวนผู้ป่วยและผู้ติดเชื้อลดลงทุกวัน   

ทั้งนี้ประเพณีรดน้ำต้นโพธิ์ และตลาดนิพพาน เป็นประเพณีที่งดงามและน่าชื่นชมของชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญบ้านวังกะ จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในวันวิสาขบูชา โดยได้ปฎิบัตืสืบทอดกันมาตั้งแต่เมื่อครั้งที่พระราชอุดมมงคล หรือหลวงพ่ออุตตมะ อดีตเจ้าอาวาส ยังมีชีวิตอยู่

สำหรับประเพณีรดน้ำต้นโพธิ์และตลาดนิพพานของชุมชนบ้านวังกะแห่งนี้ เริ่มขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2530 โดยในครั้งนั้นหลวงพ่ออุตตมะได้อัญเชิญหน่อต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระสังฆราชแห่งประเทศศรีลังกา ในโอกาสที่หลวงพ่ออุตตมะเดินทางไปขอพระบรมสารีริกธาตุเพื่อนำมาประดิษฐานในเจดีย์พุทธคยา

ต่อมาในวันที่ 10 มิถุนายน 2530 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้เสด็จมาปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์ไว้ที่บริเวณลานกว้างหน้าเจดีย์พุทธคยา นับตั้งแต่นั้นมา หลวงพ่ออุตตมะจึงได้รื้อฟื้นให้มีประเพณีรดน้ำต้นโพธิ์ขึ้น เช่นเดียวกับที่ท่านเคยปฏิบัติเมื่อครั้งที่ยังอาศัยอยู่ในพม่า

โดยประเพณีการรดน้ำต้นโพธิ์ จะเริ่มขึ้นในช่วงเย็นของวันวิสาขบูชา ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่บริเวณลานใต้ต้นโพธิ์ พิธีจะเริ่มด้วยการสมาทานศีล 5 จากนั้นพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ เมื่อพระสงฆ์เจริญพุทธมนต์เสร็จก็จะทำการรดน้ำต้นโพธิ์ ต่อจากนั้นผู้ที่เข้าร่วมพิธีจึงจะร่วมกันรดน้ำต้นโพธิ์ โดยรดผ่านรางกระบอกไม้ไผ่ที่จัดเตรียมไว้ น้ำทั้งหมดจะไหลผ่านรางไม้ไผ่ไปยังบริเวณโคนต้นโพธิ์ สำหรับน้ำที่ใช้รดต้นโพธิ์จะเป็นน้ำสะอาด หรือน้ำลอยกลีบดอกไม้ น้ำผสมน้ำอบ แล้วแต่สะดวก เมื่อรดน้ำเสร็จแล้วทุกคนก็จะนำธูปเทียนที่เตรียมมา ไปทำการไหว้สักการะต้นโพธิ์ ทั้งนี้ชาวมอญมีความศรัทธาและยึดเอาต้นโพธิ์เป็นตัวแทนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เนื่องจากพระองค์ทรงประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ภายใต้ร่มพระศรีมหาโพธิ์นั่นเอง

สำหรับ “ตลาดนิพพาน” ถือเป็นอีกการทำบุญ ทำทาน และการแบ่งปันซึ่งกันและกันของชาวบ้าน ลักษณะของตลาดนิพพานก็คล้ายกับตลาดทั่วไป ที่มีโต๊ะตั้งเรียงรายอยู่สองข้างทาง มีของกินทั้งคาว หวาน ผลไม้ น้ำดื่มและน้ำหวานต่างๆ วางเรียงกันอยู่บนโต๊ะ ตามแต่ที่ชาวบ้านแต่ละคนหรือแต่ละบ้านจะจัดเตรียมอะไรมา แต่ที่พิเศษและไม่เหมือนตลาดทั่วไปก็คือ จะไม่มีการใช้เงินในการซื้อขายอาหารในตลาดนิพพานแห่งนี้ แต่จะใช้บุญที่ได้ทำมาแล้วนั้นมาซื้ออาหารแทน ทั้งนี้ผู้ขายเองก็ปรารถนาที่จะได้บุญจากการนำอาหารเหล่านี้มาจ่ายแจก เรียกได้ว่าเป็นตลาดที่คนขายก็ได้บุญ คนซื้อก็ได้บุญนั่นเอง
 
โดยภายหลังจากพระภิกษุเจริญพุทธมนต์เสร็จและเดินลงจากเจดีย์พุทธคยาเพื่อเดินทางกลับวัด ชาวบ้านก็จะนำอาหารที่ได้เตรียมมาร่วมกันถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ก่อน จนเมื่อครบทุกองค์แล้ว ต่อมาผู้ที่เข้าร่วมงานจะสามารถเดินเลือกหยิบ อาหารคาวหวาน ผลไม้ต่างๆ และน้ำดื่มที่ชาวบ้านนำมาออกร้าน ซึ่งนอกจากจะรับประทานในตลาดแล้ว ยังสามารถนำกลับบ้านไปฝากลูกหลานที่บ้านก็ได้ไม่มีใครว่า เพราะทุกคนต่างก็ได้บุญในการให้ ซึ่งเชื่อการว่าเป็นทานที่ยิ่งใหญ่ เพื่อสะสมเสบียงบุญไว้เป็นหนทางมุ่งสู่พระนิพพาน ตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้านั่นเอง 

ประเพณีรดน้ำต้นโพธิ์ และตลาดนิพพาน ในคืนวันวิสาขบูชานี้จึงถือเป็นอีกหนึ่งประเพณีที่ยืนยันได้ถึงความเลื่อมใสศรัทธาของชาวมอญสังขละบุรี ที่มีต่อพระพุทธศาสนาได้เป็นอย่างดี 

ทีมข่าวกาญจนบุรี