ประเพณีลอยกระทง ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าเริ่มตั้งแต่สมัยใด แต่เชื่อว่าเป็นประเพณีที่สืบทอดต่อกันมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เรียกประเพณีลอยกระทงนี้ว่า “พิธีจองเปรียง” หรือ “การลอยพระประทีป” และมีหลักฐานจากศิลาจารึกหลักที่ 1 กล่าวถึงงานเผาเทียน เล่นไฟ ว่า เป็นงานรื่นเริงที่ใหญ่ที่สุดของกรุงสุโขทัย ทำให้เชื่อกันว่างานดังกล่าวน่าจะเป็นงานลอยกระทง
ปี 2565นี้ จังหวัดสุโขทัย กำหนดจัดงานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ อย่างยิ่งใหญ่อลังการ ณ.อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ต.เมืองเก่า อ.เมือง ในระหว่างวันที่ 29ตค.-8พย. ขานรับบทเพลง"วันเพ็ญเดือนสิบสองน้ำนองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิงสนุกกันจริงวันลอยกระทง"ที่เราคุ้นหู การนำกระทงไปลอยน้ำ สืบทอดความเชื่อมาแต่ครั้งโบราณ เพื่อขอขมาพระแม่คงคา อธิษฐานขอให้เกิดแต่สิ่งดีดีในชีวิต เป็นมรดกทางวัฒนธรรมล้ำค่า ตกทอดมาแล้วกว่า 700 ปี แต่ครั้งกรุงสุโขทัย ดินแดนรุ่งอรุณแห่งความสุข เป็นปฐมราชธานี
นอกจากจะมีพิธีตักบาตรรับรุ่งอรุณแห่งความสุข ณ สะพานบุญ วัดตระพังทอง พิธีบวงสรวงบุรพกษัตริย์สุโขทัยทุกพระองค์ ณ.พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช การประกวดกระทงเล็ก กระทงใหญ่ พนมหมาก พนมดอกไม้ การประกวดโคมชักโคมแขวน ขบวนแห่นางนพมาศ และขบวนอัญเชิญไฟพระฤกษ์และพระประทีปพระราชทาน ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และ พระราชวงศ์รวม12พระองค์ ที่พระราชทานมาลอยเป็นปฐมฤกษ์ในสระน้ำโบราณหรือตระพังตระกวน ณ.วัดสระศรี ในภาคกลางคืน ยังมีกิจกรรมข้าวขวัญวันเล่นไฟ การแสดงประกอบแสงเสียง(Light &Sound) การแสดงตำนานท้าวศรีจุฬาลักษณ์ การแสดงพลุ ตะไล ไฟพะเนียง การจำลองตลาดโบราณสมัยกรุงสุโขทัย(ตลาดแลกเบี้ย) และ การประกวดนางนพมาศอีกด้วย
นายสุชาติ ทีคะสุข รองผู้ว่าราชการจังหวัด รักษาราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย กล่าวว่า ปีนี้ถือเป็นปีที่พิเศษ เนื่องจากช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา เกิดสถานการณ์โควิด 19 ส่งผลให้การจัดงานมีข้อจำกัดในวิถีแห่งการท่องเที่ยว แต่สำหรับปีนี้ เราสามารถต้อนรับนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ได้อย่างเต็มที่ถึง 11 วัน 11 คืน จึงขอเชิญชวนทุกท่านมาร่วมสัมผัสประเพณีและวัฒนธรรมดั้งเดิมของเมืองสุโขทัยอย่างแท้จริง เชื่อว่าจะประทับใจและตราตรึงในมนต์เสน่ห์ งานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟของ จ.สุโขทัย ไปอีกนานแสนนาน
พิษณุ ล้อมวงษ์โสภณ รายงาน