กลายเป็นเรื่องที่สังคมให้ความสนใจอย่างมาก จากกรณีศาลปกครองกลาง มีคำพิพากษาลงวันที่ 27 กันยายน 2566 ในคดีที่มีผู้ฟ้อง สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ที่ 1 และ ผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ที่ 2 จากกรณีออกประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติเรื่อง “กำหนดแบบใบสั่งเจ้าพนักงานจราจร พ.ศ.2563” และประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติเรื่อง “การกำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดคามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.2522 พ.ศ.2563” ลงวันที่ 20 กรกฎาคม 2563 โดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย

โดยฟ้องว่าประกาศทั้ง 2 ฉบับดังกล่าว ได้ตัดสาระสำคัญในส่วนของการปฏิเสธการกระทำความผิดตามใบสั่ง บันทึกของผู้ต้องหา และบันทึกของพนักงานสอบสวน กำหนดไว้เพียงวิธีการชำระค่าปรับด้วยวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใด ย่อมทำให้ผู้รับใบสั่งเข้าใจว่าตนมีหน้าที่ต้องชำระค่าปรับเท่านั้น อันเป็นการมุ่งสันนิฐานของกฎหมายว่าเจ้าของรถหรือผู้ครอบครองรถเป็นผู้กระทำผิด ซึ่งขัดต่อหลักการพื้นฐานที่สำคัญในคดีอาญา และขัดต่อมาตรา 26 และมาตรา 29 ของรัฐธรรมนูญ เป็นการออกกฎที่ขัดต่อหลักนิติธรรม ไม่เปิดโอกาสให้โต้แย้งคัดค้าน ทำให้ผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการจราจรทางบก ถูกลงโทษโดยไม่ได้รับการพิจารณาโทษตามข้อเท็จจริง ทำให้ประชาชนขาดหลักประกันในการคุ้มครองสิทธิของตน

อีกทั้งการเสนอกฎหมายเชื่อมโยงการชำระค่าปรับกับการชำระภาษีรถประจำปี ซึ่งหากไม่ชำระค่าปรับเมื่อไปชำระภาษีรถประจำปีจะได้พียงเครื่องหมายแสดงการเสียภาษีชั่วคราว 30 วัน หากพ้น 30 วันไม่ชำระค่าปรับและนำรถไปใช้ก็จะมีความผิดฐานใช้รถไม่ติเครื่องหมายฯ ทั้งที่หลักการการชำระภาษีรถเป็นเรื่องเกี่ยวกับตัวรถ แต่การทำผิดจราจรเป็นเรื่องของบุคคล การนำ 2 เรื่องมาเชื่อมโยงกันจึงไม่ถูกต้อง

โดยศาลปกครองเห็นว่าการกำหนดใบสั่งโดยระบุข้อความในลักษณะดังกล่าว ไม่ได้มีการแจ้งให้ทราบถึงสิทธิหรือโอกาสที่จะโต้แย้งและไม่อาจถือได้ว่าเป็นการยินยอมให้เปรียบเทียบโดยชอบที่จะทำให้คดีอาญาเลิกกัน และเป็นลักษณะยืนยันว่าเป็นผู้กระทำผิด ซึ่งขัดต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 29 ประกาศดังกล่าวจึงเป็นกฎที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย นอกจากนั้นการที่ประกาศกำหนดจำนวนค่าปรับ ซึ่งเป็นการกำหนดค่าปรับไว้ล่วงหน้า เป็นอัตราที่คงที่แน่นอนตายตัว โดยที่เจ้าพนักงานจราจรไม่อาจใช้ดุลยพินิจเปรียบเทียบปรับตามความเหมาะสม ตามพฤติการณ์ที่เกิดขึ้นในแต่ละกรณีตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย การออกประกาศดังกล่าวจึงเป็นกฎที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ศาลปกครองจึงพิพากษาเพิกถอนประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติเรื่อง “กำหนดแบบใบสั่งเจ้าพนักงานจราจร พ.ศ.2563” และประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติเรื่อง “การกำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดคามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.2522 พ.ศ.2563” โดยให้มีผลย้อนหลังไปถึงวันที่ออกประกาศดังกล่าว