กระทรวงมหาดไทย(มท.) เปิดรับฟังความเห็นร่างกฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมขยะ ผ่านเว็บไซต์ระบบกลางทางกฎหมาย เพื่อกำหนดค่าเก็บขยะ และค่ากำจัดขยะ ให้องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น(อปท.)ทั่วประเทศ ออกข้อกำหนด รวมกันขั้นต่ำเดือนละ 75 บาท โดยกฎกระทรวงฉบับนี้จะมีผลบังคับใช้เมื่อพ้นกำหนด 1 ปีนับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป

กระทรวงมหาดไทย กำหนดเปิดรับฟังความเห็นร่างกฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมขยะ ตั้งแต่วันที่ 5 ก.พ. ถึง 5 มี.ค. 2567

มท. ให้เหตุผลการปรับค่าเก็บขนกำจัดขยะ ว่าเนื่องจากอัตราค่าธรรมเนียมในการเก็บ ขน และกำจัดสิ่งปฏิกูลและมูลฝอยที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันยังไม่สะท้อนค่าใช้จ่ายจริงและยังไม่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพในการจัดการมูลฝอยเท่าที่ควร ขาดกลไกทางกฎหมายที่ส่งเสริมให้ประชาชนคัดแยกมูลฝอยก่อนทิ้ง

ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมให้มีการจัดการมูลฝอยจนปราศจากมูลฝอย (Zero waste) ณ แหล่งกำเนิด จึงจำเป็นต้องมีการปรับปรุงอัตราค่าธรรมเนียมเกี่ยวกับการจัดการสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายให้เหมาะสมกับภารกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการบริการสาธารณะ

ประเด็นสำคัญของร่างกฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมขยะ

มท. ระบุว่า คณะทำงานทบทวนร่างกฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมและยกเว้นค่าธรรมเนียมเกี่ยวกับการจัดการสิ่งปฏิกูลและมูลฝอยได้ประชุมเพื่อพิจารณากำหนดอัตราค่าธรรมเนียมในการเก็บ ขน และกำจัดสิ่งปฏิกูลและมูลฝอยจากต้นทุนที่เกิดขึ้นจริงในปัจจุบัน

ประกอบกับสำรวจข้อมูลของแต่ละองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นว่ามีการกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมครัวเรือนในขัอบัญญัติเดิม และสำรวจค่าธรรมเนียมขั้นต่ำที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะสามารถกำหนดได้อย่างเหมาะสมอยู่ที่เท่าไหร่ รวมทั้งสำรวจความคิดเห็นของประชาชนต่ออัตราค่าธรรมเนียมที่ประชาชนยินดีที่จะจ่าย ซึ่งสามารถสรุปประเด็นสำคัญของร่างกฎระทรวงฯ ได้ดังนี้

ค่าธรรมเนียมใบอนุญาต ต้องไม่เกินอัตราค่าธรรมเนียม ดังนี้

1. การรับทำการเก็บและขนสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ฉบับละ 5,000 บาท (ใบอนุญาตมีอายุ 1 ปี นับแต่วันที่ออกใบอนุญาต)
2. การกำจัดสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ฉบับละ 37,500 บาท (ใบอนุญาตมีอายุ 5 ปี นับแต่วันที่ออกใบอนุญาต)
3. การหาประโยชน์จากการจัดการสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ฉบับละ 25,000 บาท (ใบอนุญาตมีอายุ 5 ปี นับแต่วันที่ออกใบอนุญาต)

ค่าธรรมเนียมการจัดการสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ต้องไม่เกินอัตราค่าธรรมเนียม ดังนี้

การเก็บและขนมูลฝอย ในลักษณะรายเดือน

• กรณีมีปริมาณมูลฝอยต่อเดือนไม่เกิน 120 กิโลกรัม หรือ 600 ลิตร หรือ 0.6 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมเดือนละ 35 บาท แต่ไม่เกิน 102 บาท หากมีปริมาณมากกว่า ให้เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มเป็นหน่วย ตามอัตราที่กำหนด

การกำจัดมูลฝอย ในลักษณะรายเดือน

• กรณีมีปริมาณมูลฝอยต่อเดือนไม่เกิน 120 กิโลกรัม หรือ 600 ลิตร หรือ 0.6 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมเดือนละ 40 บาท แต่ไม่เกิน 70 บาท หากมีปริมาณมากกว่า ให้เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มเป็นหน่วย ตามอัตราที่กำหนด

การเก็บและขนมูลฝอย หรือการกำจัดมูลฝอย ในลักษณะครั้งคราว

• การเก็บและขน หรือการกำจัดมูลฝอยเป็นรายครั้ง ให้คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 120 กิโลกรัม หรือ 600 ลิตร หรือ 0.6 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมหน่วยละ 200 บาท หากมีปริมาณเกิน 240 กิโลกรัม หรือ 1,200 ลิตร หรือ 1.2 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มได้ในอัตราที่กำหนด

การเก็บและขนสิ่งปฏิกูล หรือการกำจัดสิ่งปฏิกูล ในลักษณะครั้งคราว

• การเก็บและขนสิ่งปฏิกูลเป็นรายครั้ง ให้คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 100 กิโลกรัม หรือ 500 ลิตร หรือ 0.5 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมหน่วยละ 250 บาท หากมีปริมาณสิ่งปฏิกูลเกิน 200 กิโลกรัม หรือ 1,000 ลิตร หรือ 1 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มได้ในอัตราที่กำหนด
• การกำจัดสิ่งปฏิกูลเป็นรายครั้ง ให้คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 100 กิโลกรัม หรือ 500 ลิตร หรือ 0.5 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมหน่วยละไม่เกิน 300 บาท และหากมีปริมาณสิ่งปฏิกูลเกิน 200 กิโลกรัม หรือ 1,000 ลิตร หรือ 1 ลูกบาศก์เมตร ให้เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มได้ในอัตราที่กำหนด

ในร่างกฎกระทรวงฉบับนี้ยังกำหนดให้ ราชการส่วนท้องถิ่นออกข้อกำหนดของท้องถิ่นปรับอัตราค่าธรรมเนียมในการเก็บและขนมูลฝอย และกำจัดมูลฝอยรายเดือน โดยให้เพิ่มอัตราค่าธรรมเนียมขั้นต่ำในปีที่ 7 และปีที่ 13 นับแต่วันที่กฎกระทรวงมีผล ใช้บังคับ ตามอัตราที่กำหนดในกฎกระทรวง

นอกจากนี้ยังให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมการเก็บและขน หรือการกำจัดสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ในกรณีดังต่อไปนี้

1. ผู้ก่อให้เกิดมูลฝอยที่สามารถคัดแยกมูลฝอยเป็นไปตามข้อกำหนดของท้องถิ่น โดยให้ยกเว้นเฉพาะค่าธรรมเนียมการกำจัดมูลฝอย
2. บุคคล หรือชุมชน หรือหมู่บ้าน ที่มีการจัดการปริมาณมูลฝอยจนปราศจากสิ่งปฏิกูลหรือมูลฝอย
3. บุคคล ชุมชน หรือหมู่บ้าน ในพื้นที่ในเวลาซึ่งได้มีการประกาศเป็นเขตการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน อันเกิดจากภัยธรรมชาติ