นายรณรงค์ พูลพิพัฒน์ เลขาธิการคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค ได้สั่งการให้สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ออกประกาศเรื่อง “แนวทางการโฆษณาสินค้าหรือบริการที่อาจก่อให้เกิดความเข้าใจผิดในสาระสำคัญเกี่ยวกับสินค้าหรือบริการ ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2522” เพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้บริโภค โดยเน้นการควบคุมโฆษณาที่ใช้กลยุทธ์จูงใจเกินจริง เช่น การใช้ดารา นักแสดง กลุ่มคนที่มีอิทธิพลทางโซเซียลมีเดีย (Influencer) หรือภาพที่สร้างขึ้นด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI) ซึ่งอาจทำให้ผู้บริโภคตัดสินใจซื้อสินค้าโดยเข้าใจผิดในสาระสำคัญ โดยมีเนื้อหาประกาศสำคัญ มีดังนี้

1. โฆษณาสินค้าที่เลียนแบบอาหาร แต่รับประทานไม่ได้ เพื่อไม่ให้ผู้บริโภค โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน เข้าใจผิดว่า เป็นของรับประทานได้ โฆษณาลักษณะนี้ต้องปฏิบัติ ดังนี้

1.1 ต้องแสดงข้อความว่าได้รับอนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อนเผยแพร่

1.2 ข้อความโฆษณาต้องเป็นภาษาไทยที่อ่าน ฟัง หรือมองเห็นได้ชัดเจน หากมีภาษาต่างประเทศต้องมีคำแปลภาษาไทยกำกับ โดยเน้นคำเตือนสำคัญ

1.3 ต้องมีคำเตือนอย่างชัดเจน เช่น ห้ามลอกเลียนแบบ, สินค้านี้รับประทานไม่ได้, สินค้าจริงต้องปรุงสุกก่อนรับประทาน หรือของเลียนแบบ ไม่สามารถรับประทานได้ เป็นต้น

2. โฆษณาที่ใช้ภาพหรือคลิปจาก AI หรือโปรแกรมตกแต่งภาพ หากใช้เทคโนโลยี ในการสร้างหรือปรับแต่งภาพ ผู้ประกอบธุรกิจต้องปฏิบัติ ดังนี้ 2.1 ต้องได้รับอนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อนเผยแพร่โฆษณา 2.2 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับขนาด ปริมาณ จำนวน หรือส่วนประกอบของสินค้าต้องตรงกับความจริง

2.3 ต้องระบุให้ชัดเจนหากภาพหรือคลิปถูกสร้างหรือปรับแต่ง เช่น ภาพจำลองโดยใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI), ภาพเคลื่อนไหวสร้างโดย AI, ภาพถ่ายจริง หรือปรับแต่งด้วย AI เป็นต้น ข้อความเหล่านี้ต้องปรากฏชัดเจน เหมาะสมกับประเภทของสื่อ เช่น ต้องอ่านได้ ฟังได้ หรือมองเห็นชัดในคลิปหรือภาพนิ่ง

สคบ. ขอเน้นย้ำว่า การโฆษณาที่ทำให้ผู้บริโภคเข้าใจผิด ไม่เพียงเป็นการละเมิดสิทธิผู้บริโภคเท่านั้น แต่ยังอาจเข้าข่ายฝ่าฝืนกฎหมายอีกด้วย การเผยแพร่ข้อมูลเพื่อจูงใจในการซื้อขายสินค้าและบริการนั้นสามารถทำได้อย่างสร้างสรรค์ แต่ต้องคำนึงถึงความรับผิดชอบต่อสังคมและความซื่อสัตย์ต่อผู้บริโภค เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างผลประโยชน์ของผู้ประกอบธุรกิจกับความปลอดภัยและสิทธิของผู้บริโภค ทั้งนี้ หากผู้บริโภคพบเห็นโฆษณาใดที่ลักษณะที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด หรือเป็นเท็จหรือเกินจริง หรือ ก่อให้เกิดความเข้าใจผิดในสาระสำคัญเกี่ยวกับสินค้า ผู้บริโภคสามารถแจ้งเบาะแสได้ที่ สายด่วน สคบ. 1166 หรือผ่านช่องทาง Application OCPB connect หรือทางเว็บไซต์ www.ocpb.go.th