กฟผ. เตรียมพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับ แห่งที่ 2 ของภาคอีสาน เป็นแหล่งพลังงานสำรองขนาดใหญ่กว่า 800 เมกะวัตต์ นับเป็นระบบกักเก็บพลังงาน หรือ Energy Storage System (ESS) ที่ช่วยเติมเต็มให้กับโครงข่ายระบบไฟฟ้าของประเทศให้มีความมั่นคงมากยิ่งขึ้น คาดพร้อมจ่ายไฟฟ้าได้ในปี พ.ศ. 2578

          การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) มีแผนศึกษาความเหมาะสมของพื้นที่ทั่วประเทศในการก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับ โดยมีโครงการสำรวจและศึกษาโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับ (หก-ศบ.) เป็นผู้รับผิดชอบ ปัจจุบันมีแผนดำเนินงานโครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำจุฬาภรณ์แบบสูบกลับ จ.ชัยภูมิ เพื่อเป็นทางเลือกในการผลิตไฟฟ้าและสร้างความมั่นคงทางพลังงานไฟฟ้าของภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งเป็นโครงการพัฒนาลำดับที่ 2 ต่อจากโรงไฟฟ้าลำตะคองชลภาวัฒนา จังหวัดนครราชสีมา ขนาดกำลังผลิตไฟฟ้าถึง 1,000 เมกะวัตต์

          โครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำจุฬาภรณ์แบบสูบกลับและระบบโครงข่ายไฟฟ้า มีที่ตั้งโครงการอยู่ในเขตตำบลทุ่งลุยลาย อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ ในลุ่มน้ำพรม-ลุ่มน้ำเชิญ โดยบริเวณใกล้เคียงมีโรงไฟฟ้าเขื่อนจุฬาภรณ์ ขนาดกำลังผลิต 40 เมกะวัตต์ ที่เริ่มดำเนินการผลิตไฟฟ้ามาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2516 และโรงไฟฟ้าพลังน้ำท้ายเขื่อนจุฬาภรณ์ ขนาดกำลังผลิต 1.25 เมกะวัตต์ ที่เพิ่งเริ่มเดินเครื่องจ่ายไฟฟ้าเชิงพาณิชย์ในเดือนพฤศจิกายน 2562

          สำหรับโครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำจุฬาภรณ์แบบสูบกลับจะมีกำลังผลิตไฟฟ้า 800 เมกะวัตต์ โดยออกแบบอุโมงค์ส่งน้ำอยู่ใต้ดินทั้งหมด และใช้อ่างเก็บน้ำเขื่อนจุฬาภรณ์ที่มีอยู่แล้วเป็นอ่างเก็บน้ำตอนบน ส่วนอ่างเก็บน้ำตอนล่างเป็นการก่อสร้างเขื่อนปิดกั้นลำน้ำสุ บริเวณท้ายน้ำโรงไฟฟ้าจุฬาภรณ์ประมาณ 5 กิโลเมตร เพื่อเก็บกักน้ำที่ระบายจากโรงไฟฟ้า และสูบน้ำบางส่วนกลับไปเก็บไว้ในอ่างเก็บน้ำเขื่อนจุฬาภรณ์ก่อนที่จะระบายลงมา เพื่อผลิตไฟฟ้าในช่วงที่มีความต้องการใช้ไฟฟ้าสูง ทั้งนี้จะมีการปรับปรุงระบบส่งไฟฟ้าจากเดิม 115 กิโลโวลต์ เป็น 230 กิโลโวลต์ โดยก่อสร้างตามแนวระบบโครงข่ายไฟฟ้าเดิมจากโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับถึงตำบลห้วยยาง มีระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร ซึ่งมีแผนจ่ายไฟฟ้าเชิงพาณิชย์ (Commercial Operation Date: COD) ภายในปี พ.ศ. 2578

โรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับ เป็นระบบกักเก็บพลังงาน หรือ Energy Storage System (ESS) ที่ถูกคิดค้นบนพื้นฐานความคิดในการจัดการกระแสไฟฟ้าส่วนเกิน เพราะโดยปกติการใช้ไฟฟ้าในช่วงกลางคืนที่ค่อนดึกไปแล้วนั้นจะมีการใช้ไฟฟ้าลดลง ทำให้มีกำลังการผลิตไฟฟ้าเหลือในระบบ ดังนั้น การทำงานของโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับเป็นโรงไฟฟ้าที่มีอ่างเก็บน้ำสองส่วนคือ อ่างเก็บน้ำส่วนบน และอ่างเก็บน้ำส่วนล่าง น้ำจะถูกปล่อยจากอ่างเก็บน้ำลงมาเพื่อหมุนกังหันและเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ตอบสนองผลิตไฟฟ้าได้ทันที เมื่อต้องการผลิตไฟฟ้าเสริมเข้าระบบในกรณีเร่งด่วน โดยในช่วงที่ความต้องการใช้ไฟฟ้าต่ำหรือน้อยลง จะใช้ไฟฟ้าที่เหลือในระบบจ่ายให้กับปั๊มน้ำขนาดใหญ่ที่ติดตั้งอยู่ในอ่างเก็บน้ำส่วนล่าง เพื่อสูบน้ำจากอ่างเก็บน้ำส่วนล่างนี้กลับขึ้นไปเก็บไว้ที่อ่างเก็บน้ำส่วนบนเพื่อใช้ในการผลิตไฟฟ้าต่อไป

          โรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับถือเป็นระบบเก็บกับพลังงานที่มีต้นทุนต่ำสุดในปัจจุบัน สำหรับระบบไฟฟ้าขนาดใหญ่ (Grid System) เมื่อเทียบกับวิธีการอื่น ๆ นับเป็นการบริหารจัดการพลังงานไฟฟ้าให้มีประสิทธิภาพสูงสุด สามารถตอบสนองต่อความต้องการไฟฟ้าช่วงที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วเพื่อรักษาเสถียรภาพของระบบไฟฟ้า อีกทั้งพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่แหล่งเรียนรู้ด้านพลังงาน ช่วยเพิ่มรายได้ของชุมชนอีกทางหนึ่ง โดยโครงการกำลังอยู่ระหว่างการศึกษาและจัดทำรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (Environmental Impact Assessment: EIA ) เพื่อนำไปใช้ประกอบการขออนุญาตโครงการต่อไป