คอลัมน์ โลกของจีน : โดย ชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ

จีนเอาชนะ COVID-19 ได้ ไม่ใช่เพราะวัคซีน

มีข่าวลือตั้งแต่ต้นเดือนมีนาคมว่า นายพลหญิงคนหนึ่งของกองทัพจีน เป็นนักวิทยาศาสตร์สามารถค้นพบวัคซีนต้านไวรัสโควิดโดสแรกสำเร็จ และกล้าทดลองกับตัวเองและทีมนักวิจัย แต่เมื่อตรวจสอบข่าวแล้วพบว่า เพิ่งจะเริ่มทดลองวัคซีนกับคนป่วยอย่างเป็นทางการเอาเมื่อวันที่ 16 มีนาคมที่ผ่านมา ถึงวันนี้น่าจะรู้แน่ชัดแล้วว่า วัคซีนของจีนใช้ได้ผลหรือไม่ แข่งกับสหรัฐอเมริกาและเยอรมนีที่ประกาศออกมาไล่เรี่ยกันว่าทดลองกับคนแล้วเช่นกัน

ถ้าอย่างนั้น การที่ COVID-19 ยังแพร่ระบาดทั่วโลก โดยเฉพาะในยุโรป อเมริกา แต่ที่ประเทศจีนวันนี้สามารถหยุดยั้งการแพร่ระบาดได้แล้ว ก็ไม่ใช่เพราะวัคซีน แล้วจีนเอาชนะได้อย่างไร

เพื่อนนักข่าวจีนคนหนึ่งส่งบทความยาวหลายหน้ามาให้อ่าน ตามธรรมเนียมของสื่อจีนที่ต้องยกย่องรัฐบาลจีน  แต่สาระสำคัญที่พบคือ “สปิริตของคนจีน” กับการใช้ “เทคโนโลยี” คือหัวใจแห่งการเอาชนะสิ่งที่มองไม่เห็น

COVID-19 เป็นไวรัสชนิดใหม่ที่ติดต่อได้อย่างรวดเร็วและไม่มียารักษา ดังนั้น ประเทศจีนจึงไม่สามารถใช้ยาในการควบคุมไวรัสนี้ แต่เลือกใช้วิธีการ “เสียสละตนเอง” ในการควบคุมไวรัสแทน ประชาชนจีนยอมเสียสละเทศกาล “ตรุษจีน” ซึ่งเป็นเทศกาลที่สำคัญที่สุดของประเทศจีน ยอมยกเลิกการไปเยี่ยมญาติสนิทมิตรสหาย และยกเลิกกิจกรรมการท่องเที่ยวทั้งหมด ทุกคนต่างกลับไปอยู่ในบ้านของตนเอง ทำให้ประเทศใหญ่โตที่เคยคึกคักและมีผู้คนพลุกพล่านเปลี่ยนเป็น “ทุกอย่างหยุดนิ่ง” ไปในทันใด

ประเทศจีนใช้การจำกัดอย่างเข้มวงดในการตัดช่องทางแพร่ระบาดของไวรัสดังกล่าว ซึ่งกลยุทธ์นี้ถือเป็นกลยุทธ์ที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก และตอนนี้ทั่วโลกต่างก็กำลังเรียนรู้จากกลยุทธ์ของประเทศจีน

เมื่อต้องเผชิญหน้ากับสิ่งที่มองไม่เห็น จับต้องไม่ได้ แต่มีความสามารถในการแพร่ระบาดสูงอย่างไวรัสแล้ว สิ่งที่ยากที่สุดก็คือ การติดตามโรคติดต่อชนิดนี้ ซึ่งในจุดนี้จีนได้ทำให้เห็นแล้วว่า สามารถใช้ Big Data ในการจัดการติดตามได้

ประชาชนทั้งหมดที่อยู่ในประเทศจีนจะได้รับ “โค้ดสุขภาพ” ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

โดยโค้ดนี้จะเชื่อมโยงอยู่กับข้อมูลสุขภาพของแต่ละคน  เมื่อคนๆนั้ นก้าวเท้าออกจากบ้าน เขาจะต้องสแกนโค้ดนี้ทุกครั้งก่อนเข้าสถานที่สาธารณะ หรือก่อนใช้บริการขนส่งสาธารณะ เมื่อยืนยันว่ามีสุขภาพแข็งแรงแล้วถึงจะได้รับอนุญาตให้เข้าหรือใช้บริการต่างๆ เหล่านั้นได้ ซึ่งระบบนี้ทำให้สามารถรู้ความเคลื่อนไหวของประชาชนทุกคนได้

ดังนั้น ไม่ว่าผู้ป่วยจะปรากฏขึ้นที่ใด ก็สามารถระบุบุคคลที่สัมผัสกับผู้ป่วยได้ อีกทั้งสามารถระบุตำแหน่ง และควบคุมกักกันได้อย่างแม่นยำ ทำให้ประชาชนไม่ต้องตื่นตระหนก และไม่ต้องให้หลายพันล้านคนหลบซ่อนอยู่แต่ในบ้านอีกต่อไป

ถึงแม้ว่าโรคไวรัสปอดอักเสบครั้งนี้จะผ่านพ้นไป แล้วมีโรคติดต่อร้ายแรงใดๆ เกิดขึ้นอีก ประเทศจีนก็จะป้องกันได้อย่างรวดเร็วแม่นยำ และสามารถใช้ต้นทุนที่ต่ำที่สุดในการตัดช่องทางแพร่ระบาดของไวรัสได้

ณ ปัจจุบันนี้ มีเพียงประเทศจีนเท่านั้นที่สามารถใช้วิธีการนี้ และยังไม่มีประเทศอื่นใดทำได้ นี่คือประเด็นสำคัญที่เพื่อนสื่อจีนบอกให้ทราบ และผมเอามาถ่ายทอดต่อเผื่อจะถึงตาถึงหูผู้คนในรัฐบาลไทยบ้าง