ชุมชนต้นแจงพัฒนา เป็นชุมชนที่อยู่ในตำบลอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ถือเป็นชุมชนที่อยู่กลางใจเมือง มีพื้นที่ไม่ใหญ่มากนัก ผู้คนส่วนใหญ่เน้นไปที่การค้าขาย โดยเฉพาะการขายอาหารทั่วไปต่างๆ อย่างไรก็ตาม แม้จะเป็นชุมชนเล็กๆ แต่ก็มีความสามัคคีและร่วมมือกันในการจัดงานช่วงวันพ่อวันแม่อย่างต่อเนื่อง ผสมผสานเป็นยาดมสมุนไพรสูตรโบราณที่ได้รับความนิยมมาอย่างยาวนานนับ 10 ปี ทั้งยังมีกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ถือเป็นสร้างอัตลักษณ์ให้กับชุมชนและทำให้เป็นที่รู้จักกับนักท่องเที่ยว คือวิสาหกิจชุมชนต้นแจงพัฒนาที่ได้สร้างผลิตภัณฑ์ “ยาดมหัวโต” หรือ ยาดม - ยาหม่องหัวโตป้าต้อย

นางเครือวัลย์ คล้ายจินดา ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนต้นแจงพัฒนา ตำบลอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เผยว่า ยาดมหัวโตได้พัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้สอดคล้องกับการท่องเที่ยว โดยนำอัตลักษณ์ของเมืองโบราณอู่ทองที่มีเรื่องราวของประวัติศาสตร์ในยุคสมัยทวารวดี มาสร้างแรงบันดาลใจในการสร้างงานศิลปะบนฝายาดม และยาหม่อง ที่เต็มไปด้วยเอกลักษณ์สมุนไพร รวมไปถึงพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้มีหน้าที่และบทบาทสำคัญทางการตลาดเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ส่งผลต่อยอดขายสินค้าโดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าวิสาหกิจชุมชน หรือ OTOP ที่มีความคล้ายคลึงกันและมีสินค้าที่ออกสู่ตลาดค่อนข้างมาก

ป้าต้อยเป็นผู้ริเริ่มทำยาดมหัวโตนี้ขึ้นมา เพราะเป็นยาดมสมุนไพรสูตรโบราณของทางบ้าน แต่เพิ่งจะก่อตั้งชมรมขึ้นมาเมื่อปี 2559 จุดเด่นของยาดมหัวโตป้าต้อยจะอยู่ที่การคัดสรรสมุนไพรไทยอันทรงคุณค่าถึง 9 ชนิด ทั้งกานพลู สมุลแว้ง พริกไทยดำ ผิวมะกรูดและผิวส้มโออบแห้ง ลูกจันทร์  พิมเสน การบูร และเมนทอล ผสมผสานเป็นยาดมสมุนไพรสูตรโบราณที่มีความหอมเฉพาะตัว ถือเป็นผลิตภัณฑ์ชุมชนที่ไม่เหมือนใคร

การทำยาดมสมุนไพรของเมืองอู่ทอง เป็นกิจกรรมของการ “เรียนรู้ ดูของจริงและลงมือทำ” ในประการแรกคือ การทำความรู้จักกับ “สมุนไพร” ซึ่งเป็นเครื่องปรุงสำคัญของยาดม ทำความรู้จักวัตถุดิบที่ได้มาในแต่ละชนิด ซึ่งมีสรรพคุณแตกต่างกัน จะได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการเตรียมวัตถุดิบที่ใช้วิธีการที่แตกต่างกัน เช่น ทุบ หั่น หรือซอย และในประการที่สอง นักท่องเที่ยวจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับที่มาของบรรจุภัณฑ์ยาดมสมุนไพร ซึ่งสร้างสรรค์ขึ้นจากแรงบันดาลใจที่ได้รับจากศิลปะปูนปั้นสมัยทวารวดี การที่นักท่องเที่ยวจะได้เรียนรู้การวาดหน้าของบุคคลสมัยทวารวดีลงบนบรรจุภัณฑ์เป็นช่วงเวลาสำคัญ ที่เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้เชื่อมโยงปัจจุบันกับอดีตของพื้นที่ ผ่านการชื่นชมและการทำความเข้าใจจิตวิญญาณของพื้นที่ ขณะเดียวกันก็นับว่าเป็นการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เพื่อเพิ่มพูนศักยภาพของตนเอง

นอกจากนี้ ในชุมชนยังได้ถูกยกระดับให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ยาดม - ยาหม่องหัวโตป้าต้อย ได้พัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้สอดคล้องกับการท่องเที่ยว โดยนำอัตลักษณ์ของเมืองโบราณอู่ทองที่มีเรื่องราวของประวัติศาสตร์ในยุคสมัยทวารวดี มาสร้างแรงบันดาลใจในการสร้างงานศิลปะบนฝายาดม และยาหม่อง โดยมีการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการทำยาดมสมุนไพรให้กับนักท่องเที่ยวและยังสามารถออกแบบลวดลายขวดยาดมได้เองอีกด้วย เป็นการเพิ่มรายได้ให้ชาวบ้านและเป็นกิจกรรมให้แก่นักท่องเที่ยวที่แวะเวียนมาเที่ยวในอำเภออู่ทองไปพร้อม ๆ กัน

สำหรับการท่องเที่ยวนั่น นักท่องเที่ยวจะได้เรียนรู้วิธีการทำยาดมสมุนไพร และงานศิลปะบนฝายาดม ด้วยตนเองสนใจกิจกรรมหรือสินค้าที่ระลึก นี่เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ที่สำนักงานพื้นที่พิเศษเมืองโบราณอู่ทอง