ก้าวสู่สังคมธรรมาภิบาลกับศาลปกครอง : โดย ธัญธร ปังประเสริฐ พนักงานคดีปกครองชำนาญการพิเศษ สำนักวิจัยและวิชาการ สำนักงานศาลปกครอง

ดำเนิน “คดีปกครอง” ทางอิเล็กทรอนิกส์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน

“ระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์” (e-Litigation Portal) ใช้งานได้จริง สะดวก รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ ทางเลือกใหม่ในการใช้สิทธิจากที่บ้าน โดยไม่ต้องเดินทางมาที่ศาล  

ต้องยอมรับว่า ... สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ หรือ COVID-19 ทำให้ทุกภาคส่วนรวมทั้งภาครัฐต้องปรับตัวและปรับเปลี่ยนวิธีการทำงานโดยนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาปรับใช้ เพื่อให้กิจการต่าง ๆ สามารถดำเนินการต่อไปได้ ภายใต้ข้อจำกัดเรื่องความปลอดภัยและลดการติดต่อสัมผัสกันโดยตรงให้น้อยที่สุด

ในส่วนของการอำนวยความยุติธรรมทางปกครองนั้น ศาลปกครองและสำนักงานศาลปกครองมีความพร้อมในการให้บริการประชาชนภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว เนื่องจากมีแผนการดำเนินงานเพื่อไปสู่การเป็นศาลอิเล็กทรอนิกส์ (e–Court) จึงได้พัฒนาระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชนในการเข้าถึงการอำนวยความยุติธรรมของ
ศาลปกครอง

ผู้ที่ประสงค์จะดำเนินคดีปกครองจึงมีทางเลือก หรือช่องทางในการใช้สิทธิเพิ่มมากขึ้น กล่าวคือ

๑. ยื่นฟ้องคดีด้วยตนเอง

๒. ส่งคำฟ้องทางไปรษณีย์ลงทะเบียน

๓. ยื่นฟ้องทางอิเล็กทรอนิกส์ ผ่านระบบดังกล่าว โดยให้ถือว่าวันที่ส่งคำฟ้องแก่เจ้าพนักงานไปรษณีย์หรือวันที่ส่งคำฟ้องทางอิเล็กทรอนิกส์ เป็นวันที่ยื่นคำฟ้องต่อศาลปกครอง

ซึ่งการยื่นคำฟ้องด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์นี้ สามารถยื่นได้ ทั้งในเวลาทำการหรือนอกเวลาทำการ กรณียื่นนอกเวลาทำการปกติให้ถือว่าเป็นการยื่นในวันทำการแรก ที่ศาลเปิดทำการปกติถัดไป โดยให้ถือตามเวลาของระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ และให้ถือว่า ผู้ฟ้องคดีมีความประสงค์ที่จะให้มีการดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ ในเวลาต่อไปด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ เว้นแต่จะได้ยื่นคำร้องต่อศาลพร้อมแสดงเหตุผลความจำเป็นที่ไม่อาจดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไปด้วยวิธีการดังกล่าวได้และศาลอนุญาต

วันนี้ ... จึงขอถือโอกาสมาบอกเล่าวิธีการใช้งานระบบดังกล่าวโดยย่อ พอให้ทุกท่านได้เห็นภาพในทางปฏิบัติกันนะคะ

“ระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์” ได้ออกแบบมาเพื่อรองรับการดำเนินคดีในทุกขั้นตอนของศาล วิธีการใช้งานเริ่มต้นจากการลงทะเบียนในระบบและเข้าใช้งาน ซึ่งสามารถเลือกรายการที่จะใช้งานได้ตามความประสงค์ เช่น ส่งคำฟ้อง คำให้การ คำคัดค้านให้การ คำให้การเพิ่มเติม ตลอดจนพยานหลักฐานต่าง ๆ สำหรับคู่กรณีที่เคยดำเนินคดีในช่องทางแบบปกติก็สามารถเลือกใช้งาน ในระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ในระหว่างการพิจารณาคดีได้

ในส่วนของการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีปกครองโดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์หรือระบบการประชุมทางจอภาพจากที่บ้าน นั้น สำนักงานศาลปกครองได้ประกาศให้สถานที่พักอาศัย สถานที่ทำงานของคู่กรณี พยาน หรือบุคคลภายนอก ที่ศาลมีคำสั่งเรียกมาให้ถ้อยคำต่อศาล หรือสถานที่อื่นตามที่ศาลเห็นสมควร เป็นสถานที่ที่ใช้เชื่อมโยงสัญญาณกับอาคารที่ทำการศาลปกครองที่มีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีนั้น ซึ่งสถานที่ที่จะใช้เข้าร่วมดังกล่าวควรมีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย และมีสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสม โดยจะต้องแจ้งเป็นหนังสือต่อศาลล่วงหน้าอย่างน้อย ๗ วันทำการก่อนถึงกำหนดนัด (เว้นแต่กรณีที่มีเหตุจำเป็นหรือกรณีเร่งด่วน)

ซึ่งการแจ้งความประสงค์เป็นหนังสือดังกล่าว สามารถแจ้งได้โดยการยื่นต่อเจ้าหน้าที่ ณ ที่ทำการของศาล ส่งทางไปรษณีย์หรือทางโทรสาร หรือจะยื่นทางระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ อย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้

สำหรับอุปกรณ์ที่ต้องใช้ เช่น โทรศัพท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟน (Smart Phone) แท็บเล็ต (Tablet) โน้ตบุ๊ก (Notebook) หรือเครื่องคอมพิวเตอร์ชนิดตั้งโต๊ะ (PC) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่สามารถใช้งานเชื่อมโยงสัญญาณผ่านอินเทอร์เน็ต (Internet) ได้อย่างชัดเจนและต่อเนื่อง  ทั้งนี้ ก่อนถึงกำหนดที่ศาลนัดจะได้รับแจ้งข้อมูลการเชื่อมโยง (Link) จากสำนักงานศาลตามที่อยู่ทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (e - mail) หรือช่องทางอื่น เช่น ไลน์ (Line) ตามที่บุคคลนั้นให้ไว้ก่อนถึงกำหนดนัดอย่างน้อย ๕ นาที และเริ่มขั้นตอนการเข้าร่วมโดยกดที่ลิงก์ (Link) ตามที่ได้รับแจ้ง ผู้เข้าร่วมต้องแต่งกายให้สุภาพ และปฏิบัติตนเช่นเดียวกับข้อปฏิบัติในการเข้าร่วมกระบวนพิจารณาคดีของศาลแบบปกติด้วย

เมื่อกดที่ลิงก์ (Link) ตามที่ได้รับแจ้งแล้ว ให้ระบุชื่อและนามสกุลจริงในระบบที่เข้าใช้งาน จากนั้นให้แสดงตนต่อเจ้าหน้าที่ศาล พร้อมหลักฐานแสดงตน เช่น บัตรประจำตัวประชาชน โดยให้สามารถมองเห็นผ่านทางจอภาพได้อย่างชัดเจน ซึ่งหลังจากที่ศาลดำเนินกระบวนพิจารณาคดีเสร็จสิ้นแล้ว จะจัดทำรายงานกระบวนพิจารณาของผู้ที่เข้าร่วมโดยไม่ต้องลงลายมือชื่อในรายงานกระบวนพิจารณา และสามารถเข้าตรวจดูและทำสำเนารายงานกระบวนพิจารณานั้นในระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ได้

ถึงตรงนี้ ... ทุกท่านคงพอจะเห็นภาพการใช้งานระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์และการพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์กันแล้ว ซึ่งมีขั้นตอนการใช้งานที่ไม่ยุ่งยาก ซึ่งได้แนบคู่มือและรายละเอียดการใช้งานในคิวอาร์โค้ด (QR Code) ท้ายบทความฉบับนี้มาให้ศึกษาเพิ่มเติมกันด้วย สำหรับผู้ที่อาจยังมีข้อสงสัยในการใช้งานก็สามารถโทรสอบถามได้ที่สายด่วนศาลปกครอง ๑๓๕๕ ในวันและเวลาราชการซึ่งจะมีเจ้าหน้าที่คอยให้บริการทุกท่านอยู่ค่ะ หรือสามารถเข้าไปศึกษาข้อมูลที่หน้าเว็บไซต์ศาลปกครอง www.admincourt.go.th

ซึ่งนอกจากจะมีข้อมูลการใช้งานระบบงานคดีปกครองอิเล็กทรอนิกส์ดังกล่าวแล้ว ยังมีระบบบริการปรึกษาคดีปกครองออนไลน์ที่ประชาชนสามารถขอนัดหมายล่วงหน้าเพื่อขอรับบริการผ่านทางหน้าเว็บไซต์ของศาลปกครอง รวมทั้งยังสามารถขอคัดสำเนาคำพิพากษาและคำสั่งของศาลปกครองผ่านแอปพลิเคชัน “ศาลปกครอง” ได้อีกด้วย โดยผู้สนใจสามารถดาวน์โหลดแอปพลิเคชันดังกล่าวได้ที่เว็บไซต์ศาลปกครองเช่นกันค่ะ

 “๒๐ ปี ศาลปกครอง ยืนหยัดความเป็นธรรม ก้าวล้ำเทคโนโลยี”