ในยุคที่เด็กเล็กจำนวนมากยังเติบโตท่ามกลางข้อจำกัดด้านโครงสร้างพื้นฐาน บุคลากร และสื่อการเรียนรู้ กลุ่มนักศึกษาหลักสูตรการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยระดับสูง รุ่นที่ 28 กลุ่ม “ราชประสงค์” จึงรวมพลังกันขับเคลื่อนโครงการ “พัฒนานวัตกรรมเพื่อยกระดับศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก กรุงเทพมหานคร” โดยมุ่งหวังจะสร้างพื้นที่ปลอดภัย ส่งเสริมพัฒนาการของเด็กเล็ก และปูรากฐานพลเมืองที่เข้มแข็งในระบอบประชาธิปไตย

ห้องเรียนปลอดฝุ่น: พื้นที่ที่หายใจได้อย่างมั่นใจ
หนึ่งในไฮไลต์ของโครงการคือแนวคิด “ห้องเรียนปลอดฝุ่น” ซึ่งพัฒนาขึ้นเพื่อรับมือกับปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 ที่เป็นวิกฤติในเขตหนองแขม ทีมงานได้ออกแบบระบบกรองอากาศ เติมอากาศ และติดตั้งเครื่องวัดคุณภาพอากาศในห้องเรียน โดยใช้งบประมาณไม่สูงแต่ได้ผลลัพธ์ที่จับต้องได้ เด็ก ๆ มีสุขภาพดีขึ้น หลับง่ายขึ้นในช่วงกลางวัน และมีพัฒนาการที่ชัดเจนมากขึ้นในระยะสั้น
Kid2Go: แอปพลิเคชันเพื่อความสบายใจของพ่อแม่
อีกนวัตกรรมที่กลุ่มราชประสงค์พัฒนาคือแอปพลิเคชัน “Kid2Go” ซึ่งช่วยให้ผู้ปกครองสามารถติดตามกิจกรรม การเรียนรู้ และสุขภาพของลูกหลานแบบเรียลไทม์ผ่านมือถือ แอปฯ นี้ยังเชื่อมโยงกับกล้องวงจรปิดในศูนย์เด็กเล็ก และมีแบบประเมินพัฒนาการตามหลักปฐมวัย พร้อมเสริมเนื้อหาพลเมืองดีเข้าไปในเกมการเรียนรู้ เพื่อปลูกฝังคุณลักษณะของประชาธิปไตยตั้งแต่ชั้นอนุบาล
หัวใจของความเปลี่ยนแปลง: ร่วมคิด ร่วมทำกับชุมชน
สิ่งที่ทำให้โครงการของกลุ่มราชประสงค์ไม่ใช่เพียง “โมเดลทางเทคนิค” แต่คือ “กระบวนการมีส่วนร่วมกับชุมชน” ตั้งแต่การประชุมหารือกับผู้ปกครอง การฝึกอบรมครูพี่เลี้ยง และการร่วมพัฒนาหลักสูตรให้สอดคล้องกับวิถีชุมชน โดยไม่ละเลย “ความปลอดภัยและคุณภาพชีวิตของเด็กเล็กที่เป็นศูนย์กลางของทุกการออกแบบ”

ผลลัพธ์ที่หวังและบทเรียนที่ได้
โครงการนี้ช่วยระดับศูนย์เด็กเล็กในเขตหนองแขมให้ได้มาตรฐานที่สูงขึ้น และยังวางรากฐานให้กรุงเทพมหานครสามารถขยายผลไปยังศูนย์เด็กเล็กอื่นได้ โดยกลุ่มราชประสงค์ได้เสนอแนวทางเชิงนโยบายต่อรองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และมีความร่วมมือกับหน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่ เช่น โรงพยาบาลราชพิพัฒน์ เพื่อดูแลสุขภาพเด็กเล็กแบบครบวงจร
สิ่งสำคัญที่ค้นพบจากการทำงานในพื้นที่ คือ การพัฒนาศูนย์เด็กเล็กที่ยั่งยืนต้องอาศัย “เครือข่ายของความไว้วางใจ” ระหว่างครู ผู้ปกครอง ชุมชน และภาครัฐ เมื่อทุกฝ่ายเห็นคุณค่าเดียวกัน ความเปลี่ยนแปลงก็ไม่ใช่เพียงสิ่งที่ “ทดลอง” แต่กลายเป็นกระแสที่สามารถเติบโตและต่อยอดได้จริง

จากหนองแขมสู่อนาคต
กลุ่มราชประสงค์หวังว่าศูนย์เด็กเล็กในโครงการจะมีห้องเรียนปลอดฝุ่นหรือแอปพลิเคชันที่ทันสมัย และที่สำคัญคือ ให้เด็กไทยเติบโตขึ้นมาเป็นพลเมืองที่มีความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์ มีวินัย และรู้จักคิดเชิงเหตุผล เพราะ “เด็กเล็กวันนี้ คือรากของประชาธิปไตยในวันข้างหน้า”

คอลัมน์ : รอบรั้วสถาบันพระปกเกล้า  โดย : ศูนย์สื่อสารองค์กร
เขียนโดย ณัชชาภัทร อมรกุล ผู้อำนวยการสำนักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย และทีมวิทยาลัยการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า