โลกของจีน โดย ชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ

จีน-รัสเซีย รวมกันเราอยู่

“โอลิมปิกฤดูหนาว 2022” ที่สาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันที่กรุงปักกิ่ง เปิดตัวอย่างยิ่งใหญ่เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ และเชื่อจะปิดลงอย่างน่าประทับใจในวันที่ 20 กุมภาพันธ์ ตามสไตล์ของจีนที่เล็กๆ ไม่ แต่ถ้าเป็นงานที่ต้องเผยแพร่ภาพไปทั่วโลกย่อมต้องให้ยิ่งใหญ่อลังการ

จบงานนี้จีนจะยังเป็นเจ้าภาพ “พาราลิมปิกฤดูหนาว 2022” มหกรรมกีฬาฤดูหนาวระดับนานาชาติสำหรับนักกีฬาผู้มีความพิการในวันที่ 4-13 มีนาคม ที่กรุงปักกิ่งเช่นเดิม

ในด้านการแข่งขันจีนย่อมไม่ได้หวังกอบโกยเหรียญรางวัลอย่างโอลิมปิกฤดูร้อน เพราะกีฬาฤดูหนาวเป็นความถนัดของประเทศในยุโรปและอเมริกามากกว่า แต่สิ่งที่จีนคาดหวังคือภาพพจน์ของประเทศที่สามารถเป็นเจ้าภาพจัดงานระดับสากล ดังเช่นที่เคยจัดโอลิมปิกฤดูร้อนมาแล้วในเดือนสิงหาคมปี 2008 ได้อย่างสมบูรณ์แบบและยังเป็นที่ยกย่องของทั่วโลก 

แม้ว่าโอลิมปิกฤดูหนาวครั้งนี้จะมีการเมืองระหว่างประเทศเข้ามาแทรกแซง เมื่อ โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาประกาศใช้มาตรการคว่ำบาตรทางการทูต ไม่ส่งผู้แทนทางการทูตเข้าร่วม ด้วยเหตุผลว่า เพื่อแสดงจุดยืนคัดค้านการละเมิดสิทธิมนุษยชนในจีน

พร้อมกันนั้น ยังกระดิกนิ้วเรียกพันธมิตรผู้ซื่อสัตย์อย่าง ออสเตรเลีย สหราชอาณาจักร และแคนาดา ให้เข้าร่วมขบวนการบอยคอตด้วยข้ออ้างปัญหาละเมิดสิทธิมนุษยชน

การที่ 4 ชาติพันธมิตร จงใจหักหน้าเจ้าภาพไม่ส่งผู้แทนรัฐบาลหรือนักการทูตเข้าร่วมพิธีเปิด จึงทำให้ภาพของ วลาดิเมีย ปูติน ประธานาธิบดีของรัสเซีย ที่เดินทางไปเข้าร่วมพิธีเปิดและมีนัดเจรจาความเมืองกับสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีของจีน กลายเป็นภาพที่ถูกเผยแพร่ไปทั่วโลกอีกครั้ง สะท้อนถึงความสัมพันธ์อันเหนียวแน่นของ 2 ผู้นำ 2 มหาอำนาจ

สี เรียกปูตินว่า “เพื่อนที่ดีที่สุด”

ปูติน เรียกสีว่า “เพื่อนรัก”

นักวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศชี้ว่า จีนกับรัสเซีย มีประวัติศาสตร์ร่วมกันที่เคยเป็นทั้งมิตรและศัตรูกันมาในอดีต แต่วันนี้ท่าทีของสองผู้นำที่แสดงต่อกัน ข้อตกลงความร่วมมือที่ทำร่วมกันน่าจะบอกกล่าวกับชาวโลกโดยเฉพาะ “กลุ่มชาติพันธมิตรตะวันตก” ที่รวมหัวกันรุมกินโต๊ะจีนและรัสเซียว่า วันนี้ “หมี กับ มังกร” มีความสัมพันธ์ที่แข็งแกร่งที่สุดในรอบ 70 ปี และพร้อมที่จะเผชิญหน้ากับแก๊ง “อินทรี- สิงโต- จิงโจ้ และบีเวอร์”

ที่กรุงปักกิ่ง ประธานาธิบดี สี และประธานาธิบดี ปูติน อาศัยความสนใจของชาวโลกที่ติดตามงานโอลิมปิกฤดูหนาว ออกแถลงการณ์ประกาศความร่วมมือทางยุทธศาสตร์เพื่อต่อต้านการขยายอิทธิพลขององค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ (NATO) และถ่วงดุลอิทธิพลของสหรัฐอเมริกาและชาติตะวันตก

แถลงการณ์ระบุว่า ความร่วมมือของสองประเทศไม่มีขีดจำกัด อาทิ ด้านอวกาศ การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ปัญญาประดิษฐ์ การควบคุมอินเทอร์เน็ต

จีนและรัสเซียรู้ดีว่า ต้องร่วมกันรักษาและปกป้องผลประโยชน์ของชาติ ร่วมกันหายุทธวิธีรับมือกับมาตรการกดดันหรือคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ รวมถึงการโต้กลับและท้าทายการแสดงความเป็นผู้นำโลกของสหรัฐฯ

เรื่องของจีนกับแรงกดดันจากสหรัฐฯ และพันธมิตรตะวันตกเคยเขียนถึงมาหลายครั้ง ขอสรุปอย่างย่อๆ ว่า ในยุคโดนัลด์ ทรัมป์ ได้เปิดสงครามการค้ากับจีนเป็นหลัก เพราะสหรัฐฯ ขาดทุนการค้ามหาศาล ต่อมายุคโจ ไบเดน ได้หยิบยกเอาเรื่องเก่าอย่างการละเมิดสิทธิมนุษยชนในเขตซินเจียงและทิเบต การปราบปรามผู้เรียกร้องประชาธิปไตยในฮ่องกง  เรื่องทะเลจีนใต้

วันนี้ขอให้น้ำหนักกับรัสเซียว่า ในอดีตนั้น “สหภาพโซเวียต” เคยเป็นชาติที่ทรงอำนาจของโลก แต่ผลของสงครามเย็นและการบ่อนทำลายจากโลกตะวันตก ทำให้สหภาพโซเวียตล่มสลายในปี 1991 กลายเป็น 15 ประเทศเอกราช  คงเหลือ “รัสเซีย” ที่ยังเป็นหัวหอกคานอำนาจสหรัฐฯ และกลุ่มชาติตะวันตกที่ยังแผ่อิทธิพลไม่หยุดยั้ง และทุกวันนี้ก็ยังไม่เลิกลาที่จะเล็งเป้าหมายการโจมตีมายังรัสเซียและปูติน ซึ่งเป็นก้างขวางคอชิ้นโตในการขยายอิทธิพลมายังยุโรปตะวันออก

รัสเซียเจอข้อหาเดียวกับจีนเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชน เช่น กรณีศาลสูงสุดของรัสเซียสั่งปิด Memorial ซึ่งเป็นองค์กรด้านสิทธิมนุษยชนด้วยข้อหารับเงินสนับสนุนจากชาติตะวันตกเป็น “ภัยต่อสาธารณะ”และบ่อนทำลายรัสเซีย

          หรือกรณีสำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR)  เคยเสนอรายงานระบุว่ากองทัพรัสเซีย มีพฤติกรรมละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรงในดินแดนไครเมีย จับกุมคุมขังผู้ต้องสงสัยโดยไม่มีการสอบสวน ทรมานเพื่อบังคับให้รับสารภาพ

ตอนที่ไบเดนกับทรัมป์กำลังแข่งขันหาเสียงตำแหน่งประธานาธิบดี สื่ออเมริกันตีข่าวว่า รัสเซียแทรกแซงการเมืองในสหรัฐฯ โดยการช่วยเหลือโดนัลด์ ทรัมป์ ให้ได้นั่งเก้าอี้ทำเนียบขาวต่อเป็นสมัยที่ 2

ก่อนหน้านี้รัสเซียเจอข้อกล่าวหาที่รุนแรงว่า หน่วยงานด้านความมั่นคงรัฐบาลกลางสหรัฐฯ สืบพบการเจาะล้วงข้อมูลทางคอมพิวเตอร์ของหน่วยงานรัฐบาลกลางสหรัฐฯ หลายแห่ง โดยรัสเซียอยู่เบื้องหลังปฏิบัติการทางไซเบอร์ครั้งนี้

มาถึงสถานการณ์ปัจจุบัน รัสเซียตกเป็นจำเลยของสหรัฐฯ แอนด์เดอะแก๊งอีกครั้ง ด้วยข้อกล่าวหาว่า มีพฤติกรรมจะรุกรานประเทศยูเครน เพราะมีการเกณฑ์กำลังพลนับแสนนายและเคลื่อนย้ายอาวุธยุทโธปกรณ์ไปยังชายแดน 

ไบเดน ได้โชว์ความเป็นตำรวจโลกคุยตรงกับปูติน พร้อมขู่จะคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจและอื่นๆ หากรัสเซียยกทัพเข้ายูเครน ขณะที่ปูตินบอกกล่าวกับชาวโลกว่า สหรัฐฯ พยายามดึงรัสเซียเข้าทำสงคราม

วันนี้ภาพของจีนกับรัสเซียดูเหมือนมหามิตรที่ต้องยืนเอาหลังพิงกันเพื่อต่อสู้กับศัตรูที่กำลังห้อมล้อม

ยิ่งสหรัฐฯ กับชาติพันธมิตร ไม่ว่าจะเป็น G7 หรือกลุ่ม AUKUS รวมหัวกันบีบจีนและรัสเซียมากขึ้นเท่าไหร่ ก็ยิ่งทำให้ จีน-รัสเซีย ยิ่งต้องจับมือกันให้แน่นขึ้นเท่านั้น เพราะรู้ดีว่า งานนี้รวมกันเราอยู่ แยกกันอยู่เราตายแน่ๆ