#CSRcontent โดย มนวิภา จูภิบาล กรรมการบริษัท วีอาร์ทวินส์ จำกัด

Happy New Year 2023

สวัสดีปีใหม่ ช่วงเวลาของการส่งความสุข การเฉลิมฉลองกับครอบครัวเพื่อนฝูง การทบทวนถึงสิ่งที่ผ่านไปในปีเก่า และมีความหวังกับสิ่งดีๆที่จะเข้ามาในปีต่อไป เมื่อโควิด 19 ผ่อนคลาย การท่องเที่ยวก็กลับมาคึกคัก ที่ขาดไม่ได้ก็คือท่องเที่ยวอย่างมีจิตสำนึก รักษาสถานที่ อนุรักษ์ทรัพยากร สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรมท้องถิ่น

ขณะที่เมืองไทยมีประเด็นดราม่าเรื่อง ถังขยะเปียก ที่ภาครัฐส่งเสริมให้ครัวเรือนของแต่ละจังหวัดดำเนินการอย่างถูกวิธีเพื่อแก้ปัญหาขยะนั้น  มองไปที่มรดกโลกของญี่ปุ่น หมู่บ้านชิราคาวาโกะ (Shirakawa-go) หนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมที่มีกฎระเบียบเข้มงวดเกี่ยวกับความสะอาด ไม่มีถังขยะในบริเวณหมู่บ้านเลยแม้กระทั่งในห้องน้ำของศูนย์บริการนักท่องเที่ยว  กระดาษทิชชูเป็นแบบย่อยสลายง่ายที่ทิ้งลงในโถได้  แนวคิดของเขาคือสร้างขยะน้อยที่สุด  ซึ่งตรงกันข้ามกับแนวคิดที่ต้องมีถังขยะเยอะๆเพื่อรักษาความสะอาดได้เช่นกัน   หมู่บ้านชิราคาวาโกะเป็นหมู่บ้านที่มีความสวยงามและล้ำค่าทางวัฒนธรรม ตั้งอยู่ในหุบเขา ประกอบไปด้วยบ้านเรือนญี่ปุ่นโบราณที่มีอายุเก่าแก่กว่า 200-300 ปี ลักษณะเด่นคือบ้านทรงแบบ กัสโชสึคุริ (Gassho) ซึ่งมีความหมายว่า พนมมือ ตามรูปแบบของบ้านที่มีหลังคามุงด้วยใบไม้หนาๆและสร้างให้มีความลาดเอียงถึง 60 องศา เนื่องจากอยู่ในพื้นที่หิมะตกหนัก หลังคาแบบนี้จะทำให้หิมะที่ทับถมบนหลังคาไหลลงมาได้ง่าย  

เพียงความสวยงามและล้ำค่าทางวัฒนธรรมนั้น  ไม่พอที่จะได้เป็นแหล่งมรดกโลก  การที่จะได้รับคัดเลือกให้รวมอยู่ในบัญชีมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติจะต้องมีคุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากล (Outstanding Universal Value; OUV) และสอดคล้องกับหลักเกณฑ์ที่กำหนดอย่างน้อย 1 ข้อจาก 10 ข้อ  สำหรับมรดกโลกทางวัฒนธรรมจะอยู่ในเกณฑ์ข้อ 1 ถึง 6 ตามแนวทางอนุวัติตามอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก (Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention)   UNESCO แนะนำ 4 มรดกโลกทางวัฒนธรรมไว้ว่า

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะ ตั้งอยู่ในพื้นที่ภูเขาที่ถูกตัดขาดจากส่วนอื่น ๆ ของโลกเป็นเวลานาน หมู่บ้านเหล่านี้มีบ้านสไตล์กัสโชของตัวเอง  เป็นบ้านหลังใหญ่ที่มีหลังคามุงใบไม้สูงชันแห่งเดียวในญี่ปุ่น พวกเขาปลูกต้นหม่อนและเลี้ยงหนอนไหม  มีคุณสมบัติตรงตามเกณฑ์ข้อ 4 แม้จะมีความวุ่นวายทางเศรษฐกิจ แต่หมู่บ้านนี้เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม ที่สามารถปรับให้เข้ากับสภาพแวดล้อม สถานการณ์ทางสังคม และเศรษฐกิจของผู้คนได้อย่างสมบูรณ์แบบ และเกณฑ์ข้อ 5  สิ่งที่สําคัญอย่างยิ่งคือโครงสร้างทางสังคมของหมู่บ้านเหล่านี้ ซึ่งแสดงออกผ่านเค้าโครงของบ้านที่ยังยืนยงอยู่ได้ แม้จะมีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรงในญี่ปุ่นตั้งแต่ปี 1950 พวกเขาสามารถรักษาทั้งหลักฐานทางจิตวิญญาณ และหลักฐานทางวัตถุของประวัติศาสตร์อันยาวนานของพวกเขา (ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 1995)

อยุธยา ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 1350 กลายเป็นเมืองหลวงของสยามแห่งที่สองรองจากสุโขทัย อยุธยาถูกทําลายโดยชนชาติอื่นในศตวรรษที่ 18  สิ่งที่เหลืออยู่มีความโดดเด่นด้วยพระปรางค์ และอารามขนาดมหึมา ที่แสดงถึงความรุ่งเรืองและงดงามในอดีต มีคุณสมบัติตรงตามเกณฑ์ข้อ3 เมืองประวัติศาสตร์ของกรุงศรีอยุธยาเป็นพยานยืนยันที่ยอดเยี่ยมถึงช่วงเวลาของการพัฒนาศิลปะแห่งชาติไทยที่แท้จริง ( ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 1991)

สุโขทัย เป็นเมืองหลวงของอาณาจักรสยามแห่งแรกในศตวรรษที่ 13 และ 14  มีอนุสาวรีย์งดงามจํานวนมากซึ่งแสดงให้เห็นถึงจุดเริ่มต้นของสถาปัตยกรรมไทย  อารยธรรมอันยิ่งใหญ่ที่วิวัฒนาการในอาณาจักรสุโขทัยได้ซึมซับอิทธิพลและประเพณีท้องถิ่นโบราณมากมาย  การซึมซับผสมผสานอย่างรวดเร็วขององค์ประกอบทั้งหมดเหล่านี้ทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า 'สไตล์สุโขทัย'  เมืองประวัติศาสตร์ของสุโขทัยและเมืองบริวาร มีคุณสมบัติตรงตาม เกณฑ์ข้อ1 เป็นตัวแทนของผลงานชิ้นเอกของรูปแบบสถาปัตยกรรมสยามที่โดดเด่นแห่งแรก ซึ่งสะท้อนให้เห็นในการวางผังเมือง อาคารบ้านเรือนและศาสนาสถานที่น่าประทับใจมากมาย นอกจากนั้นยังมีโครงสร้างพื้นฐานของเมืองและระบบไฮดรอลิก (การจัดการน้ำ) ที่ซับซ้อน และเกณฑ์ข้อ3 เป็นตัวแทนของศิลปะและสถาปัตยกรรมสยามยุคแรก ภาษาและวรรณคดี ศาสนาและประมวลกฎหมายซึ่งถูกสร้างขึ้นเป็นรัฐไทยแห่งแรก ( ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 1991)

บ้านเชียง  ถือเป็นชุมชนยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่สําคัญที่สุดที่ค้นพบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  เป็นสถานที่ที่เก่าแก่ที่สุดที่มีการทําฟาร์มในภูมิภาค และมีการผลิตและการใช้โลหะ มีคุณสมบัติตรงตาม เกณฑ์ที่ 3: แหล่งโบราณคดีบ้านเชียงเป็นศูนย์กลางของปรากฏการณ์ที่โดดเด่นของวิวัฒนาการทางวัฒนธรรมสังคมและเทคโนโลยีของมนุษย์ซึ่งเกิดขึ้นอย่างอิสระในพื้นที่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  และเริ่มต้นที่บ้านเชียงประมาณ 1500 ปีก่อนคริสตกาลและแพร่กระจายอย่างกว้างขวางทั่วทั้งภูมิภาค ( ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 1992)

แหล่งมรดกโลกของไทย เป็นสิ่งล้ำค่าจากอดีตที่ไม่สามารถถูกแทนที่ได้ กลไกการอนุรักษ์ที่เข้มแข็งและมีส่วนร่วมของภาครัฐ เอกชน และชุมชนจึงจำเป็นและสำคัญ ปัจจุบันไทยมีแหล่งมรดกโลกรวม 6 แหล่ง ล่าสุด คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก จะนำเสนออุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท เป็นมรดกโลกแหล่งต่อไป