กรมพัฒนาที่ดิน เดินหน้าพัฒนาความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ รองรับความเสี่ยงสูงจากการใช้สารเคมีเพื่อวิเคราะห์ตัวอย่างดิน น้ำ พืช ปุ๋ยและวัสดุปรับปรุงดิน

ทวีศักดิ์ ธนเดโชพล อธิบดีกรมพัฒนาที่ดิน  เปิดเผยว่า กรมพัฒนาที่ดินตระหนักถึงความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ (Safety Laboratory) ที่มีการใช้ทั้งสารไวไฟ สารพิษ และสารที่ระเหยเป็นไอในการตรวจวิเคราะห์ หากไม่มีมาตรการความปลอดภัยที่ดี อาจก่อให้เกิดอันตรายทั้งต่อบุคลากร อุปกรณ์ และสิ่งแวดล้อมโดยรอบ

กรมพัฒนาที่ดิน (พด.) โดย สำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน ได้เข้าร่วมโครงการตรวจประเมินและรับรองห้องปฏิบัติการในรูปแบบ Peer Evaluation ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่าง สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และ กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) โดยมุ่งเน้นการพัฒนาและยกระดับมาตรฐานด้านความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการวิจัยในประเทศไทย ผ่านระบบการตรวจประเมินแบบ Peer Evaluation โดยใช้ ESPReL Checklist เป็นเครื่องมือหลักในการประเมิน ครอบคลุม 7 องค์ประกอบด้านความปลอดภัย ได้แก่

1. การบริหารระบบการจัดการด้านความปลอดภัย 2. ระบบการจัดการสารเคมี 3. ระบบการจัดการของเสียสารเคมี 4. ลักษณะทางกายภาพของห้องปฏิบัติการ อุปกรณ์ และเครื่องมือ 5. ระบบการป้องกันและแก้ไขภัยอันตราย 6. การให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ 7. การจัดการข้อมูลและเอกสาร

         เพื่อให้ทุกห้องปฏิบัติการมีมาตรฐานด้านความปลอดภัยในระดับเดียวกัน ช่วยป้องกันอุบัติเหตุในห้องปฏิบัติการ ลดผลกระทบต่อสุขภาพบุคลากร ควบคุมการปนเปื้อนสารเคมี และส่งเสริมการปฏิบัติที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

  “การดำเนินของกรมพัฒนาที่ดิน ในครั้งนี้เป็นการยกระดับอย่างรอบด้าน เริ่มจากการประเมินจุดแข็ง-จุดอ่อนของห้องปฏิบัติการ การฝึกอบรมบุคลากร การจัดทำคู่มือและแผนฉุกเฉิน ตลอดจนการติดตั้งอุปกรณ์ความปลอดภัย รวมถึงระบบติดตามการใช้สารเคมีอย่างเป็นระบบ”

ผลจากความมุ่งมั่นของหน่วยงาน ทำให้ห้องปฏิบัติการของ สำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน จำนวน 4 ห้องปฏิบัติการ ได้แก่

1. ห้องปฏิบัติการกลุ่มวิจัยสิ่งแวดล้อมดิน 2. ห้องปฏิบัติการกลุ่มวิทยบริการ 3. ห้องปฏิบัติการกลุ่มวิเคราะห์ วิจัยพืช ปุ๋ย และสิ่งปรับปรุงดิน และ 4. ห้องปฏิบัติการ X-ray Diffractometer กลุ่มวิจัยแร่และจุลสัณฐานดิน ผ่านเกณฑ์การตรวจประเมินและได้รับการรับรองมาตรฐานความปลอดภัยในรูปแบบ Peer Evaluation (แบบเฉพาะองค์ประกอบ) ตั้งแต่วันที่ 25 ต.ค. 2567

ห้องปฏิบัติการสำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน ได้รับโล่รางวัลและใบประกาศนียบัตร หน่วยงานต้นแบบห้องปฏิบัติการที่ได้รับการรับรองความปลอดภัยในรูปแบบ Peer Evaluation จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ วันที่ 17 ธ.ค. 2567 เพื่อแสดงว่าเป็นหน่วยงานที่สามารถดำเนินการได้ตามมาตรฐานความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ ผ่านกระบวนการประเมินที่เข้มงวดและเป็นไปตามหลักวิชาการ รวมถึงเพื่อประชาสัมพันธ์และสร้างแรงจูงใจให้แก่หน่วยงานอื่นในการดำเนินงานด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการต่อไป

        โดยปีนี้มีห้องปฏิบัติการที่ผ่านเกณฑ์การประเมินจำนวน 21 ห้องปฏิบัติการ จากห้องปฏิบัติการที่ยื่นขอการรับรอง 25 ห้องปฏิบัติการ โดย 4 หน่วยงานต้นแบบ ได้แก่ กรมพัฒนาที่ดิน การประปานครหลวง สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และกรมวิทยาศาสตร์บริการ

        “การดำเนินงานเพื่อยกระดับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการครั้งนี้ ไม่เพียงแต่สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงานเท่านั้น แต่ยังเป็นกลไกสำคัญในการเสริมสมรรถนะการวิจัยและพัฒนาให้มีประสิทธิภาพและความน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้น ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ การสัมผัสสารเคมีอันตราย และการปนเปื้อนในงานวิเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์”

     ด้าน ปิ่นเพชร ดีล้อม ผู้อำนวยการสำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน กล่าวว่า การได้รับการรับรองมาตรฐานความปลอดภัยในครั้งนี้ ถือเป็นก้าวสำคัญของห้องปฏิบัติการกรมพัฒนาที่ดินในการก้าวสู่มาตรฐานระดับประเทศและนานาชาติ รองรับความท้าทายด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในอนาคต พร้อมทั้งจัดการสารเคมีและของเสียอันตรายอย่างเป็นระบบตามหลักวิชาการ ช่วยยกระดับขีดความสามารถในการวิจัยและพัฒนาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุและการปนเปื้อนในห้องปฏิบัติการ ควบคู่กับการดูแลสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

 ด้วยความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน มาตรฐาน และบุคลากร ห้องปฏิบัติการของสำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน ยังเป็นต้นแบบให้แก่ห้องปฏิบัติการของกลุ่มวิเคราะห์ดิน สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต (สพข.) อีก 12 แห่งทั่วประเทศ ในการพัฒนาแนวปฏิบัติ สร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยอย่างต่อเนื่องในการทำงานและการจัดสรรทุนวิจัย ของ วช. พร้อม ยกระดับคุณภาพงานวิเคราะห์ในภาพรวมของประเทศ การยกระดับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการครั้งนี้ เสริมสร้างความมั่นใจในกระบวนการวิเคราะห์ดิน น้ำ พืช และปุ๋ย เพื่อเกษตรกรทั่วประเทศ ให้สามารถนำผลวิเคราะห์ไปใช้ในการวางแผนการผลิตอย่างถูกต้อง ปลอดภัย และยั่งยืน สอดรับกับบทบาทของกรมพัฒนาที่ดินในฐานะหน่วยงานหลักด้านทรัพยากรดินของประเทศไทย