นายประสงค์ ประไพตระกูล อธิบดีกรมการข้าว เปิดเผยว่า ในช่วงระยะเวลานี้ได้เกิดอุทกภัยขึ้นในหลายพื้นที่ กรมการข้าวจึงได้สั่งการให้เจ้าหน้าที่ดูแลชาวนาอย่างใกล้ชิด ซึ่งอาจมีการระบาดของแมลงศัตรูข้าวซ้ำเติมชาวนา ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานีจึงได้ทำการติดตั้งเครื่องกับดักแสงไฟนีออน บริเวณแปลงขยายพันธุ์ข้าวปทุมธานี 1 ซึ่งข้าวอยู่ในระยะแตกกอและเริ่มตั้งท้อง จำนวน 3 จุด พบว่า เครื่องกับดักแสงไฟนีออน 3 เครื่อง/ 1 คืน พบแมลงหล่า ประมาณ 900-1,500 ตัว และพบแมลงเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ประมาณ 1,500 – 2,100 ตัว/คืน จึงจัดอยู่ในระดับการระบาดรุนแรง ดังนั้น เกษตรกรผู้ปลูกข้าวจึงควรเฝ้าระวังและสำรวจแปลงนาอยู่เสมอ หากพบแมลงหล่าหรือเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลให้รีบป้องกันและทำลายเพื่อไม่ให้เกิดการระบาด

แมลงหล่า Scotinophara coarctata (Fabricius) เป็นมวนชนิดหนึ่ง มีลักษณะค่อนข้างกลมคล้ายโล่ ด้านหัวและอกเป็นรูปสามเหลี่ยม ลำตัวมีสีน้ำตาลหรือดำเป็นมันวาว ยาว 7-8 มิลลิเมตร กว้าง 4-5 มิลลิเมตร ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยจะดูดกินน้ำเลี้ยงจากกาบใบข้าวบริเวณโคนต้นข้าว ทำให้บริเวณที่ถูกทำลายเป็นสีน้ำตาลแดงหรือเหลือง ขอบใบข้าวเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำคล้ายข้าวเป็นโรคไหม้ ชอบทำลายในระยะข้าวแตกกอ ทำให้กอข้าวมีอาการแคระแกร็น มีสีเหลืองหรือเหลืองแกมน้ำตาล

วิธีการป้องกันกำจัด 1. สำรวจแปลงนาอย่างสม่ำเสมอ 2. ใช้แสงไฟฟ้าล่อแมลงและทำลายในช่วงที่มีการระบาด 3. ปลูกข้าวที่มีอายุเก็บเกี่ยวสั้น เพื่อลดการเพิ่มประชากรในนาข้าว 4. กำจัดวัชพืชที่ขึ้นหนาแน่นในนาข้าวเพื่อให้นาข้าวโปร่งแสงแดดส่องถึงโคนต้นข้าว 5. พื้นที่ระบาดที่สามารถไขน้ำเข้านาได้ ให้ไขน้ำเข้าท่วมโคนต้นข้าว เพื่อให้นาข้าวไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตและการเข้าทำลายของแมลงหล่า 6. ถ้าพบแมลงหล่ามากกว่า 5 ตัวต่อกอ ควรใช้สารเคมีกำจัดแมลง คาร์โบซัลแฟน (พอสซ์20% อีซี) อัตรา 80 มิลลิเมตร ต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นเฉพาะจุดที่มีการระบาดโดยพ่นบริเวณโคนต้นข้าว

พลี้ยกระโดดสีน้ำตาล Nilaparvata lugens (Stal) เป็นแมลงปากดูด ตัวเต็มวัยมีลำตัวสีน้ำตาลถึงน้ำตาลปนดำ มีรูปร่าง 2 ลักษณะ คือ ชนิดปีกยาวและชนิดปีกสั้น เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยเข้าทำลายข้าวโดยการดูดกินน้ำเลี้ยงจากเซลล์ท่อน้ำ ท่ออาหารบริเวณโคนต้นข้าวระดับเหนือผิวน้ำ ทำให้ต้นข้าวมีใบเหลือง และแห้งตายคล้ายถูกน้ำร้อนลวกเป็นหย่อมๆ เรียก "อาการไหม้ (hopperburn)"

การป้องกันและควบคุมคือ 1. หมั่นสำรวจแปลงนาอย่างสม่ำเสมอหากพบเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลให้รีบกำจัด ถ้าเกิดการระบาดให้ปฏิบัติตามคำแนะนำของกรมการข้าว และงดการใช้สารอะบาเม็กติน ไซเปอร์เมทริน 2.ไม่ขังน้ำในแปลงนาตลอดเวลา เพื่อให้สภาพนิเวศในแปลงนาไม่เหมาะสมต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล 3.ในระยะก่อนข้าวตั้งท้อง เมื่อตรวจพบตัวอ่อนของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ให้ใช้สารป้องกันกำจัดแมลง เช่น บูโพรเฟซิล หรืออีโทเฟนพรอกช์ หรือไอโซโปรคาร์บ 4.ในระยะข้าวตั้งท้องถึงออกรวงเมื่อตรวจพบเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล 10 ตัวต่อกอ หรือ 1 ตัวต่อต้น และไม่พบมวนเขียวดูดไข่หรือพบน้อยมาก ให้ใช้สารป้องกันกำจัดแมลง เช่น ไดโนทีฟูเรน หรือไพมิโทรซีน โดยใช้อัตราตามคำแนะนำที่ระบุในฉลาก และปรึกษาเจ้าหน้าที่ศูนย์วิจัยข้าวและศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวในพื้นที่

หากมีข้อสงสัยหรือต้องการหาข้อมูลเพิ่มเติมสามารถติดต่อที่ศูนย์วิจัยข้าวใกล้บ้าน หรือทางเว็บไซด์ของกรมการข้าว www.ricethailand.go.th หรือศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี ptt_rrc.ricethailand.go.th โทรศัพท์ 0-25771688-9 หรือ สายด่วน หมอข้าว 1170 กด 4 ในวันและเวลาราชการ