-พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชอัธยาศัยทำถูก ทำจริง  เมื่อทรงพระราชดำริหรือทรงศึกษาเรื่องใด  ก็ทรงพระวิริยะอุตสาหะปฏิบัติจนกว่าจะสำเร็จ  ฉะนั้น เมื่อครั้งทรงผนวชทรงเริ่มศึกษาวิปัสสนาธุระก็ทรงศึกษาอย่างจริงจัง    ทรงรอบรู้ทั่วถึงทุกสำนัก เมื่อทรงศึกษาคันถธุระเพียง 3 ปีก็ทรงรอบรู้แตกฉานในพระไตรปิฎกและคัมภีร์ทั้งหลายจนสามารถแปลพระปริยัติธรรม(บาลี) ถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้เปรียญ 5 ประโยค 
            ผลการส่งศึกษาพระปริยัติธรรมจนทรงรอบรู้แตกฉานในพระไตรปิฎกจนทรงพบข้อบกพร่องในวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ทั่วไปในยุคนั้น  เป็นเหตุให้ทรงพระราชดำริแก้ไขปรับปรุงวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ให้ถูกต้องตรงตามพระบาลีที่มีมาในพระไตรปิฎก  โดยทรงเริ่มเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อประพฤติปฏิบัติส่วนพระองค์เองขึ้นก่อน  
            ต่อมาจึงมีภิกษุสามเณรอื่น  ๆ  นิยมตามและมีผู้ปฏิบัติตามอย่างมากขึ้นจนกลายเป็นคณะสงฆ์หมู่ใหญ่ที่ได้ชื่อต่อมาในภายหลังว่า  "พระสงฆ์คณะธรรมยุต" หรือ "ธรรมยุติกนิกาย" พระเถรานุเถระที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงนับว่าเป็นต้นวงศ์ของคณะธรรมยุตมี 10 รูปคือ
            1 สมเด็จฯ พระวชิรญาณมหาเถระเจ้า คือมพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 
            2 พระพรหมสรเถระ คือมพระญาณรักขิตม(สุข)วัดบรมนิวาส
            3 พระธัมมสิริเถระ คือ พระเทพโมลี (เอี่ยม)วัดเครือวัลย์
            4 พุทธสิริเถระ คือ สมเด็จพระวันรัตน์ (ทับ)วัดโสมนัสวิหาร 
            5 พระปัญญาอัคคเถระ หรือ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์วัดบวรนิเวศวิหาร 
            6 พระธรรมรักขิตเถระ คือพระครูปลัดทัต วัดบวรนิเวศวิหาร 
            7 พระโสภิตะเถระ คือ พระศรีวิสุทธิวงศ์ (ฟัก)วัดบวรนิเวศวิหาร
            8 พระพุทธิสัณหเถระ คือ พระอมรโมลี (ลบ) วัดบุปผาราม 
            9 พระปุสสเถระ คือ สมเด็จพระสังฆราช(สา) วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมาราม( เมื่ออุปสมบทครั้งหลังได้ฉายาว่าปุสฺสเทโว )
            10 พระสุวัฒนเถระ  คือ พระปลัดเรือง วัดบวรนิเวศวิหาร.